Khi bạn bước từ nơi tối ra chỗ có ánh sáng mạnh, mắt sẽ lập tức phản ứng để điều tiết lượng sáng đi vào. Chính đồng tử, với khả năng co giãn linh hoạt, là bộ phận thực hiện chức năng điều chỉnh ánh sáng này.
Giới thiệu về đồng tử
Đồng tử là một lỗ tròn màu đen nằm ở trung tâm của mống mắt. Nó không phải là một cấu trúc vật chất, mà chỉ là một "lỗ hổng" cho phép ánh sáng đi vào bên trong mắt, đến võng mạc.
Cơ chế hoạt động của đồng tử giống như khẩu độ của một chiếc máy ảnh. Nó có thể co lại hoặc giãn ra để điều chỉnh lượng ánh sáng đi vào mắt, giúp chúng ta nhìn rõ ràng trong nhiều điều kiện ánh sáng khác nhau.
>>> Xem thêm tại: Cơ quan nào chịu trách nhiệm sản xuất Insulin? Giải mã bí ẩn!
Cơ chế phản xạ ánh sáng của đồng tử
Trong cấu tạo của mắt người, đồng tử không thể tự hoạt động một mình. Nó được điều khiển bởi mống mắt (iris) – phần có màu sắc của mắt. Mống mắt chứa hai loại cơ đặc biệt:
Cơ co đồng tử (Sphincter Pupillae):
+ Khi ở trong môi trường có ánh sáng mạnh, những cơ này sẽ co lại, làm cho đồng tử thu nhỏ.
+ Việc này giúp giảm lượng ánh sáng đi vào mắt, bảo vệ võng mạc nhạy cảm khỏi bị tổn thương.
Cơ giãn đồng tử (Dilator Pupillae):
+ Khi ở trong môi trường tối hoặc thiếu sáng, những cơ này sẽ giãn ra, làm cho đồng tử nở rộng.
+ Điều này cho phép nhiều ánh sáng đi vào mắt hơn, giúp chúng ta nhìn rõ hơn trong bóng tối.
Toàn bộ quá trình này diễn ra một cách tự động và rất nhanh, là một phản xạ tự nhiên của cơ thể. Bạn sẽ thấy đồng tử của mình nở to khi đi vào phòng chiếu phim, và co lại khi ra ngoài ánh nắng mặt trời.
>>> Xem thêm tại: Tổng hợp các vắc-xin phòng COVID-19 phổ biến
Sinh học mắt và tầm quan trọng của đồng tử
Việc hiểu rõ về cơ chế hoạt động của đồng tử không chỉ là một kiến thức thú vị về sinh học mắt mà còn có ý nghĩa quan trọng trong y học.
Bảo vệ võng mạc:
Đồng tử giúp bảo vệ võng mạc – lớp tế bào nhạy cảm với ánh sáng ở phía sau mắt – khỏi bị tổn thương do ánh sáng quá mạnh.
Chẩn đoán bệnh lý:
Các bác sĩ thường kiểm tra phản ứng của đồng tử với ánh sáng để đánh giá chức năng của hệ thần kinh.
Đồng tử không phản ứng hoặc phản ứng bất thường có thể là dấu hiệu của các vấn đề thần kinh, tổn thương não hoặc sử dụng thuốc.
Điều chỉnh thị lực:
Kính áp tròng và kính mắt được thiết kế để hoạt động hiệu quả nhất với kích thước đồng tử trung bình, giúp tối ưu hóa thị lực.
Quang học:
Trong các hệ thống quang học như kính thiên văn hoặc kính hiển vi, việc điều chỉnh khẩu độ (tương tự như đồng tử) là rất quan trọng để có được hình ảnh rõ nét và đủ sáng.
Nhờ vào sự thay đổi kích thước của đồng tử, mắt chúng ta có thể thích nghi nhanh chóng với các điều kiện ánh sáng khác nhau. Đây là một cơ chế tinh vi bảo vệ thị lực và tăng hiệu quả nhìn rõ.