Kim loại là vật liệu quan trọng trong khoa học và đời sống. Trong số đó, có một kim loại nổi bật nhờ đặc tính siêu nhẹ tự nhiên, được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp và công nghệ hiện đại.
Liti là gì?
Liti là một nguyên tố hóa học thuộc nhóm kim loại kiềm, có số hiệu nguyên tử là 3. Nó là kim loại cứng nhất trong các nguyên tố kim loại kiềm, nhưng vẫn khá mềm và có thể cắt bằng dao.
Điểm đặc biệt nhất của Liti chính là khối lượng riêng của nó: chỉ khoảng 0.534 g/cm3 (ở 20∘C). Để dễ hình dung, con số này chỉ bằng một nửa khối lượng riêng của nước (1 g/cm3). Điều này có nghĩa là, nếu bạn đặt một mảnh Liti vào nước, nó sẽ nổi!
Liti cũng là nguyên tố rắn nhẹ nhất và có mật độ thấp nhất trong tất cả các nguyên tố ở nhiệt độ phòng.
>>> Xem thêm tại: Thiết bị nào dùng để biến điện năng thành âm thanh?
Vì sao liti được coi là kim loại nhẹ nhất?
Khối lượng nguyên tử nhỏ: Liti chỉ có 3 proton và 3 neutron (trong đồng vị phổ biến nhất), khiến nó có khối lượng nguyên tử chỉ khoảng 6,94 u, thấp hơn bất kỳ kim loại nào khác.
Khối lượng riêng rất thấp: Liti có mật độ chỉ 0,53 g/cm³, nhỏ hơn cả nước, nên có thể nổi trên mặt nước – một điều hiếm thấy ở kim loại. So với các kim loại khác như nhôm (~2,7 g/cm³) hay sắt (~7,8 g/cm³), liti nhẹ vượt trội.
Cấu trúc tinh thể mở: Dạng mạng tinh thể của liti là dạng khối lập phương tâm diện (BCC), khiến các nguyên tử không xếp quá sát nhau, làm mật độ càng thấp hơn.
Thuộc nhóm kim loại kiềm: Cùng nhóm với natri và kali, liti là nguyên tố đầu tiên của nhóm 1, có tính chất mềm, dễ cắt và rất nhẹ.
Ứng dụng rộng rãi của Liti
Chính vì đặc tính nhẹ nhất và khả năng hoạt động hóa học độc đáo, Liti đã trở thành một kim loại vô cùng quan trọng trong nhiều lĩnh vực công nghệ và đời sống.
Pin sạc (Lithium-ion batteries):
+ Đây là ứng dụng nổi tiếng và quan trọng nhất của Liti. Pin Lithium-ion (Li-ion) là loại pin được sử dụng rộng rãi nhất trong các thiết bị điện tử hiện đại như điện thoại thông minh, máy tính xách tay, máy ảnh kỹ thuật số, và đặc biệt là xe điện.
+ Khả năng lưu trữ năng lượng cao trong một khối lượng nhẹ của Liti là yếu tố then chốt giúp các thiết bị này hoạt động hiệu quả và có thời lượng sử dụng lâu.
Hợp kim nhẹ:
Do Liti rất nhẹ, nó được sử dụng để tạo ra các hợp kim với nhôm, magie, đồng. Những hợp kim này có độ bền cao nhưng lại cực kỳ nhẹ, lý tưởng cho ngành hàng không vũ trụ (chế tạo máy bay), sản xuất xe đạp và các thiết bị yêu cầu giảm trọng lượng.
Y học và dược phẩm:
Hợp chất của Liti (ví dụ: Lithium carbonate) được sử dụng trong y học để điều trị rối loạn lưỡng cực (bipolar disorder) và một số tình trạng tâm thần khác. Nó có tác dụng ổn định tâm trạng.
Các ứng dụng khác:
+ Trong ngành gốm sứ và thủy tinh: Liti giúp giảm điểm nóng chảy, tăng độ bền và độ bóng.
+ Trong dầu mỡ bôi trơn: Liti stearate được sử dụng làm chất làm đặc trong mỡ bôi trơn đa năng.
>>> Xem thêm tại: Cây hút nước nhờ bộ phận nào trong cấu tạo?
Liti là kim loại nhẹ nhất trong tự nhiên với khối lượng riêng rất thấp. Nhờ tính chất này, liti được ứng dụng nhiều trong pin, hàng không và các ngành công nghệ tiên tiến khác.