Trong khi nhiều phương pháp truyền thống vẫn còn hạn chế, liệu pháp miễn dịch nổi lên như một cuộc cách mạng trong chữa ung thư. Y học hiện đại đã và đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ nhờ liệu pháp này.
Liệu pháp miễn dịch là gì?
Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư (liệu pháp sinh học) là phương pháp điều trị sử dụng hệ thống miễn dịch của cơ thể nhằm chống lại ung thư. Liệu pháp miễn dịch có thể tăng cường hoặc thay đổi cách hệ thống miễn dịch hoạt động, khuếch đại khả năng phát hiện và tấn công các tế bào ung thư. Ngoài ra liệu pháp miễn dịch cũng có thể làm giảm hoặc ức chế hệ miễn dịch, được gọi là liệu pháp miễn dịch ức chế.
Các chất giống thành phần của hệ thống miễn dịch được tạo ra trong phòng thí nghiệm, giúp khôi phục hoặc cải thiện các hệ thống miễn dịch của cơ thể nhằm phát hiện, tấn công các tế bào lạ nguy hiểm. Các tế bào tác động hệ miễn dịch như tế bào lympho, đại thực bào, tế bào đuôi gai, tế bào tiêu diệt tự nhiên, tế bào lympho T gây độc tế bào phối hợp với nhau để bảo vệ cơ thể, chống lại ung thư và các tác nhân ngoại lai nguy hiểm.
Hiện nay các liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư đang tiếp tục được nghiên cứu, mở rộng thử nghiệm lâm sàng.
Vai trò của liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư
Hệ thống miễn dịch có vai trò quan trọng trong cơ thể con người, có cơ chế hoạt động chống lại các phần tử lạ như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, cũng như các tế bào ung thư là các tế bào bất thường của cơ thể. Hiểu một cách nôm na, hệ thống miễn dịch cơ thể là hàng rào bảo vệ sức khỏe cơ thể trước các tác nhân gây nguy hiểm. Tuy nhiên, các tế bào ung thư có khả năng né tránh hệ thống miễn dịch bằng nhiều cơ chế khác nhau. Khi hệ miễn dịch suy yếu, tế bào ung thư càng dễ trốn thoát và phát triển mạnh.
Căn cứ vào cơ chế hoạt động của hệ thống miễn dịch, liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư được nghiên cứu và phát triển trong những năm gần đây có ý nghĩa lớn, là chìa khóa quan trọng trong quá trình kiểm soát ung thư, mang lại một phương pháp điều trị mới hiệu quả cao, lâu dài và ít độc tính.
Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư có thể kết hợp với các phương pháp trị liệu khác như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, được đánh giá hiệu quả vượt trội về hiệu quả và thời gian so với một số phương pháp điều trị truyền thống khác. Liệu pháp miễn dịch trở thành một phần quan trọng trong các nghiên cứu, thử nghiệm lâm sàng và mở ra một bước ngoặt trong điều trị ung thư hơn nửa thập kỷ qua.
>>> Tham khảo thêm: Công nghệ tạo máu nhân tạo trong y học tổng hợp hiện đại
Phương pháp miễn dịch giúp chống lại tế bào ung thư như thế nào?
Hệ thống miễn dịch tự nhiên của cơ thể con người là một tập hợp các tế bào, cơ quan có chức năng đặc biệt, giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng và nhiều bệnh lý khác. Hệ thống này di chuyển và phân bổ khắp cơ thể, giúp chúng ta tránh vi khuẩn gây nhiễm trùng.
Hệ thống miễn dịch theo dõi tất cả các chất được tìm thấy trong cơ thể. Khi có các tế bào lạ xuất hiện, bất kể tế bào xấu hay tế bào lành, hệ thống miễn dịch có thể nhận ra và phát động tấn công các tế bào lạ. Tuy nhiên các tế bào ung thư có cách thức hoạt động chuyên biệt hơn, có khả năng bất hoạt tạm thời để vượt qua sự kiểm soát của hệ thống miễn dịch khiến hệ miễn dịch gặp khó khăn trong việc nhắm mục tiêu vào tế bào ung thư.
Rõ ràng, hệ thống miễn dịch có những giới hạn nhất định bởi nhiều trường hợp bệnh nhân có hệ miễn dịch khỏe mạnh nhưng tế bào ung thư vẫn phát triển, rõ ràng:
Hệ thống miễn dịch không nhận diện được tế bào ung thư là ngoại lai vì chúng không quá khác biệt so với tế bào bình thường.
Hệ thống miễn dịch phát hiện được các tế bào ung thư nhưng phản ứng không đủ mạnh để tiêu diệt tế bào ung thư.
Tế bào ung thư có khả năng bất hoạt tạm thời hoặc tiết ra các chất ngăn hệ thống miễn dịch tìm và tấn công chúng.
Do đó, các nhà nghiên cứu liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư tìm cách giúp hệ thống miễn dịch tự nhiên sớm nhận ra các tế bào ung thư và tăng khả năng phản ứng của hệ miễn dịch để tấn công tiêu diệt chúng.
>>> Tham khảo thêm: Công nghệ AI hỗ trợ chẩn đoán bệnh trong y học như thế nào?
Tác dụng phụ của liệu pháp miễn dịch ở người bệnh
Một số tác dụng phụ có thể xảy đến khi điều trị bằng phương pháp miễn dịch như:
- Buồn ngủ
- Mệt mỏi
- Sốt
- Ớn lạnh
- Táo bón
- Các triệu chứng tương tự mắc cảm cúm
- Cảm giác nóng rát
- Số lượng tế bào máu thấp
- Đau đớn do tổn thương dây thần kinh
- Nguy cơ hình thành huyết khối
- Một số loại thuốc có thể gây dị tật bẩm sinh nếu dùng trong thời gian mang thai
- Người bệnh có thể gặp nhiều tác dụng phụ trong quá trình điều trị. Nếu các triệu chứng mức độ nghiêm trọng xảy ra, người bệnh nên thăm khám, tư vấn với bác sĩ điều trị để có cách xử trí thích hợp.
Các liệu pháp miễn dịch được đưa vào cơ thể như thế nào?
Có nhiều cách dẫn truyền liệu pháp miễn dịch vào cơ thể phụ thuộc vào liệu pháp điều trị, bao gồm:
- Tiêm: truyền liệu pháp miễn dịch qua đường tĩnh mạch.
- Uống: thuốc miễn dịch dưới dạng viên nén hoặc viên nang, có thể uống dễ dàng.
- Kem bôi da: một số loại liệu pháp miễn dịch ở dạng gel, có thể bôi qua da (dành cho bệnh nhân ung thư da giai đoạn đầu).
Tùy thuộc vào tình trạng bệnh và mức đáp ứng của cơ thể, bác sĩ sẽ chỉ định cách thức đưa thuốc miễn dịch vào cơ thể người bệnh.
>>> Tham khảo thêm: Công nghệ in 3D được dùng trong y học như thế nào?
Liệu pháp miễn dịch không chỉ là bước tiến trong y học hiện đại mà còn là niềm tin sống còn cho bệnh nhân ung thư. Đây là minh chứng rõ nét về sức mạnh của khoa học và cơ thể con người.
