Cơn đau nhói lan từ thắt lưng xuống chân có thể là dấu hiệu của một vấn đề thần kinh nghiêm trọng: đau dây thần kinh tọa. Nhưng tại sao tình trạng này lại gây đau lưng dữ dội như vậy? Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu bảo vệ sức khỏe thần kinh.
Đau thần kinh tọa là gì?
Đau thần kinh tọa là cơn đau xảy ra do chấn thương hoặc kích thích dây thần kinh hông to (dây thần kinh tọa), khởi phát từ vùng mông, cơ mông. Theo đó, đây là dây thần kinh dài nhất và dày nhất trong cơ thể (gần bằng ngón tay), được tạo thành từ 5 rễ thần kinh, bao gồm:
- 2 rễ từ vùng lưng dưới được gọi là cột sống thắt lưng.
- 3 rễ từ phần cuối cùng của cột sống được gọi là xương cùng.
Năm rễ thần kinh này kết hợp với nhau để tạo thành dây thần kinh hông phải và trái. Ở mỗi bên cơ thể, một dây thần kinh tọa sẽ chạy qua hông, mông và kéo dài xuống chân, kết thúc ngay dưới đầu gối. Sau đó, bó sợi sẽ phân nhánh, tiếp tục chạy xuống chân, đến bàn chân, ngón chân.
Thuật ngữ đau dây thần kinh tọa thường được sử dụng để mô tả bất kỳ cơn đau nào bắt nguồn từ phần lưng dưới và lan xuống chân. Nguyên nhân chính thường là chấn thương, kích thích, viêm hoặc chèn ép dây thần kinh ở vùng lưng dưới.
Triệu chứng đau dây thần kinh tọa
Triệu chứng đau thần kinh tọa sẽ khác nhau tùy thuộc vào từng nguyên nhân. Một số dấu hiệu điển hình và thường gặp nhất bao gồm:
- Đau nhói vùng lưng dưới.
- Cơn đau xuất hiện ở chân trở nên tồi tệ hơn khi ngồi.
- Đau hông.
- Nóng rát hoặc ngứa ran ở chân.
- Yếu, tê hoặc khó di chuyển chân hoặc bàn chân.
- Cơn đau khiến cơ thể khó đứng dậy.
- Cơn đau trở nên tồi tệ hơn khi ngồi, đứng trong thời gian dài, thực hiện động tác vặn phần thân trên hoặc chuyển động cơ thể đột ngột như ho, hắt hơi…
- Cơn đau có thể xảy ra ở một hoặc cả hai chân.
>>> Xem ngay: Tại sao đột quỵ thường xảy ra đột ngột và nguy hiểm?
Khi nào cần đến khám bác sĩ?
Dưới đây là một số triệu chứng đau thần kinh tọa nghiêm trọng người bệnh cần liên hệ ngay với bác sĩ khi nhận thấy để tránh biến chứng đau thần kinh tọa nghiêm trọng:
- Đau chân dữ dội kéo dài hơn vài giờ.
- Tê hoặc yếu cơ ở cùng một chân.
- Mất kiểm soát ruột hoặc bàng quang (tình trạng này có thể do hội chứng đuôi ngựa gây nên, làm ảnh hưởng đến các bó dây thần kinh ở phần cuối của tủy sống).
- Đau đột ngột và dữ dội do tai nạn giao thông hoặc một số chấn thương khác.
>>> Xem ngay: Bệnh đa xơ cứng là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Bệnh có chữa được không?
Chứng đau thần kinh tọa thường tự biến mất theo thời gian hoặc khi áp dụng một số phương pháp tự chăm sóc tại nhà. Trong đó, khoảng 80 – 90% trường hợp đã khỏi bệnh mà không cần can thiệp phẫu thuật. Khoảng một nửa trong số này hồi phục hoàn toàn trong vòng sáu tuần. Theo đó, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị đau thần kinh tọa sau:
- Thuốc trị đau thần kinh tọa có kê đơn.
- Vật lý trị liệu.
- Tiêm cột sống.
- Các liệu pháp thay thế.
- Bài tập hỗ trợ giảm đau thần kinh tọa.
Nếu các phương pháp này hoàn toàn không mang lại hiệu quả, tình trạng bệnh tiến triển nghiêm trọng hơn, có thể phải thực hiện can thiệp phẫu thuật để kiểm soát, tránh biến chứng nguy hiểm.
Cách phòng ngừa đau thần kinh tọa
Một số nguyên nhân khiến dây thần kinh tọa bị đau có thể không ngăn ngừa được, chẳng hạn như bệnh thoái hóa đĩa đệm, đau thần kinh tọa do mang thai hoặc tai nạn. Tuy nhiên, việc thực hiện một số giải pháp phòng bệnh đau thần kinh tọa hiệu quả cũng có thể giúp bảo vệ lưng và giảm rủi ro, bao gồm:
Duy trì tư thế đúng: Thực hành tư thế đúng khi bạn ngồi, đứng, nâng đồ vật và ngủ sẽ giúp giảm áp lực lên lưng dưới.
Không hút thuốc: Nicotin làm giảm lượng máu cung cấp cho xương, từ đó dẫn đến suy yếu, căng thẳng cho cột sống và đĩa đệm.
Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân và chế độ ăn uống thiếu chất có liên quan đến chứng viêm và đau khắp cơ thể. Do đó, việc duy trì cân nặng lý tưởng cho cơ thể là giải pháp quan trọng để giúp làm giảm căng thẳng cho cột sống.
Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục đều đặn giúp kéo giãn và giữ cho các khớp, cột sống luôn linh hoạt đồng thời tăng cường sức mạnh cho cơ vùng bụng và lưng dưới.
Chọn các hoạt động thể chất ít gây tổn thương lưng: Bơi lội, đi bộ, yoga hoặc thái cực quyền.
Tránh chấn thương: Mang giày vừa vặn, giữ cầu thang và lối đi luôn khô ráo, ngăn nắp để tránh té ngã, gây chấn thương.
Ngoài ra, bạn cũng có thể bổ sung một số loại thực phẩm tốt cho tình trạng đau thần kinh tọa để giảm các triệu chứng đau của bệnh.
>>> Xem ngay: Làm thế nào để cải thiện trí nhớ ở người lớn tuổi?
Đau dây thần kinh tọa gây đau lưng không phải là hiện tượng hiếm gặp. Việc hiểu đúng mối liên hệ giữa hệ thần kinh và cột sống sẽ giúp người bệnh có hướng điều trị kịp thời, bảo vệ tốt sức khỏe thần kinh và giảm thiểu đau đớn kéo dài.
