Liệu sao Hỏa có thể có sự sống? Đây là một trong những câu hỏi khiến giới khoa học và công chúng tò mò suốt nhiều thập kỷ. Những dấu vết nước cổ đại, khí methane và vi sinh vật tiềm năng đã mở ra hy vọng về khả năng sự sống từng hoặc đang tồn tại trên hành tinh đỏ này.
Liệu sao Hỏa có thể có sự sống?
Liệu sao Hỏa có thể có sự sống? Đây là câu hỏi đã thu hút sự tò mò và khám phá của con người trong suốt hàng thế kỷ qua. Hành tinh đỏ – với bề mặt khô cằn, khí hậu khắc nghiệt và nhiệt độ lạnh giá – tưởng chừng như không thể duy trì sự sống. Thế nhưng, những phát hiện gần đây đã hé lộ những dấu hiệu khả quan cho giả thuyết về sự sống ngoài Trái Đất.
Dấu hiệu cho thấy Sao Hỏa từng có điều kiện sống
Dấu vết của nước cổ đại
Một trong những bằng chứng thuyết phục nhất chính là dấu tích của sông ngòi, hồ và thềm bồi tích cổ trên bề mặt sao Hỏa. Các robot thăm dò như Curiosity, Opportunity và Perseverance đã phát hiện các khoáng chất chỉ hình thành trong môi trường nước.
Nước là điều kiện tiên quyết cho sự sống như chúng ta biết. Việc tồn tại nước trong quá khứ làm dấy lên khả năng rằng sao Hỏa từng có môi trường sống được.
Sự hiện diện của methane
Nồng độ khí methane trong khí quyển sao Hỏa dao động theo mùa. Trên Trái Đất, phần lớn methane được sinh ra từ vi sinh vật. Dù vẫn chưa chắc methane trên sao Hỏa có nguồn gốc sinh học hay địa chất, nhưng đây là manh mối đầy hứa hẹn.
>>>Bài viết khác: Làm thế nào để phát hiện hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời?
Phát hiện các hợp chất hữu cơ
Tàu Curiosity đã tìm thấy các phân tử hữu cơ phức tạp trong lớp đá trầm tích cổ đại. Điều này cho thấy các thành phần hóa học cơ bản cho sự sống đã từng hiện diện tại đây.
Những khu vực có tiềm năng tồn tại sự sống trên sao Hỏa
Trong hành trình khám phá vũ trụ và trả lời cho câu hỏi "Liệu sao Hỏa có thể có sự sống?", các nhà khoa học đặc biệt chú ý đến một số khu vực trên hành tinh đỏ có điều kiện thuận lợi để sự sống – dù chỉ là dạng vi sinh vật – có thể đã từng tồn tại hoặc vẫn còn tồn tại âm thầm dưới lớp bề mặt.
Vùng dưới lòng đất – nơi trú ẩn tiềm năng của sự sống
Các nghiên cứu cho thấy dưới lớp đất đá của sao Hỏa có thể tồn tại các túi nước lỏng hoặc muối ngậm nước – điều kiện thiết yếu để nuôi dưỡng sự sống. Ở dưới bề mặt vài mét, nhiệt độ và áp suất ổn định hơn, giảm thiểu tác động của bức xạ vũ trụ khắc nghiệt. Điều này làm tăng khả năng nếu sao Hỏa từng có sự sống, thì chúng có thể đang ẩn náu trong lòng đất.
Vùng cực – kho băng nước dồi dào
Hai cực của sao Hỏa chứa lượng lớn băng đá, chủ yếu là nước và CO₂ đóng băng. Vào mùa hè, một phần băng có thể tan chảy, tạo ra môi trường tạm thời ẩm ướt. Sự hiện diện liên tục của nước đóng băng và sự thay đổi nhiệt độ theo mùa khiến vùng cực trở thành mục tiêu ưu tiên trong việc tìm kiếm dấu hiệu sự sống cổ đại.
Các miệng hố va chạm cổ đại – kho lưu trữ địa chất
Những miệng hố như Gale Crater, Jezero Crater từng là hồ nước hàng tỷ năm trước, có chứa trầm tích phù sa, khoáng sét và các phân tử hữu cơ. Những vật chất này có thể lưu giữ dấu vết hóa học của sự sống cổ xưa. Đây cũng chính là lý do NASA chọn những khu vực này làm nơi hạ cánh cho tàu Curiosity và Perseverance Rover.
Vùng có hoạt động địa nhiệt tiềm năng
Một số vùng như Tharsis và Elysium từng có núi lửa hoạt động, có thể tạo ra nguồn nhiệt địa nhiệt dưới lòng đất – điều kiện giúp nước duy trì ở trạng thái lỏng. Nếu hoạt động địa nhiệt vẫn còn âm ỉ, thì đó có thể là nơi ẩn náu cuối cùng của các vi sinh vật sao Hỏa.
Khu vực có dấu vết methane
Methane được phát hiện tại nhiều khu vực khác nhau trên sao Hỏa, đôi khi dao động theo mùa. Vì methane có thể là sản phẩm của hoạt động sinh học (hoặc địa chất), nên các điểm nóng methane như Gale Crater là vùng ưu tiên để tìm kiếm sự sống hiện tại hoặc trong quá khứ.
>>>Gợi ý thêm cho bạn: Tại sao sao Kim có bầu khí quyển dày đến khó tin?
Mặc dù câu hỏi liệu sao Hỏa có thể có sự sống vẫn chưa có lời khẳng định chắc chắn, nhưng những phát hiện gần đây đã đem lại hy vọng mới. Trong tương lai, các sứ mệnh không gian tiếp theo sẽ tiếp tục giải mã bí ẩn lớn nhất của hành tinh đỏ này.
