Bệnh Parkinson không đến đột ngột mà âm thầm tiến triển qua nhiều giai đoạn. Từ những dấu hiệu nhỏ như run tay hay cứng cơ, triệu chứng Parkinson dần bộc lộ rõ rệt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thần kinh nếu không phát hiện kịp thời.
Parkinson là gì?
Bệnh Parkinson là một bệnh lý thần kinh, biểu hiện bởi sự rối loạn thoái hoá của hệ thần kinh trung ương làm cho tế bào trong não bị thoái hóa, thiếu hụt dopamine. Những người mắc bệnh Parkinson không có đủ chất hóa học dopamine trong não do một số tế bào thần kinh tạo ra dopamine đã chết.
Bệnh gây ra các rối loạn vận động, khiến người bệnh gặp khó khăn trong cử động, giữ thăng bằng và kiểm soát cơ. Thậm chí, người mắc bệnh Parkinson còn có thể mất đi một số chức năng vật lý bình thường.
Triệu chứng Parkinson
Triệu chứng Parkinson như thế nào và làm sao để nhận biết một người có dấu hiệu Parkinson là điều được nhiều người quan tâm. Theo đó, bệnh Parkinson có thể gây ra các triệu chứng như:
Người bệnh sẽ cảm thấy run không chỉ ở tay hay chân mà còn ở môi, lưỡi,… khi nghỉ ngơi. Mức độ rung tăng dần khi người bệnh tập trung quá mức hoặc xúc động. Khi người bệnh đi ngủ hoặc vận động, dấu hiệu Parkinson này sẽ tạm thời biến mất và tái diễn ngay sau đó.
Bệnh Parkinson khiến người bệnh gặp khó khăn trong vận động, không thể vận động nhanh và các thao tác trở nên kém linh hoạt hơn. Dáng đi của người bệnh trở nên bất thường, tốc độ di chuyển giảm xuống, khoảng cách giữa các bước đi ngắn dần.
Các cơ và xương của người bị bệnh Parkinson bắt đầu co cứng, khó chuyển động theo như ý muốn. Các vị trí ở vai, lưng hoặc cổ,… sẽ có triệu chứng tê cứng. Người bệnh có thể bị thay đổi giọng nói, khả năng chớp mắt hay nháy mắt bị ức chế, gương mặt mất dần vẻ tự nhiên cũng như không có khả năng biểu đạt cảm xúc, không kiểm soát được tình trạng chảy nước dãi,…
Người mắc bệnh Parkinson khó giữ thăng bằng do các nhóm cơ gấp bị tăng trương lực làm cho cơ thể luôn trong tư thế gập về phía trước. Người bệnh dễ bị ngã nếu bị đẩy, tác động từ phía sau.
>>> Xem ngay: Tại sao bệnh thấp khớp ảnh hưởng đến nhiều cơ quan?
Sa sút trí tuệ: Khoảng ⅓ người bệnh Parkinson có biểu hiện sa sút trí tuệ, khiến người bệnh giảm khả năng ngôn ngữ, suy giảm nhận thức về không gian, thời gian.
Rối loạn giấc ngủ: Đây cũng là triệu chứng phổ biến ở người mắc bệnh Parkinson. Nguyên nhân có thể do người bệnh bị trầm cảm, dẫn đến buồn ngủ và ngủ nhiều vào ban ngày. Ngoài ra, mất ngủ cũng có thể là tiểu đêm thường xuyên khiến người bệnh khó quay trở lại giấc ngủ hoặc người bệnh không thể quay trở lại giường được.
Ngoài ra, còn có một số triệu chứng bệnh Parkinson khác như đau vai, gặp các vấn đề về đường ruột (tiêu biểu là táo bón), giảm khả năng phân biệt mùi, tính cách thay đổi bất thường, cảm giác mệt mỏi, thói quen sinh hoạt hằng ngày cũng bị thay đổi,… Nhiều người bệnh còn gặp vấn đề suy giảm ham muốn tình dục, huyết áp giảm đột ngột, suy giảm chức năng ngửi,…
Các triệu chứng Parkinson thường phát triển chậm trong nhiều năm. Ngoài ra, những dấu hiệu này cũng có sự khác nhau tùy theo người bệnh. Trong đó, các rối loạn liên quan đến vận động là dấu hiệu bệnh Parkinson phổ biến nhất.
Các giai đoạn của bệnh Parkinson
Dựa trên thang điểm đánh giá hội chứng Parkinson theo Hoehn và Yahr, bệnh Parkinson được chia làm 5 giai đoạn tiến triển chính:
Giai đoạn 1: Xuất hiện các triệu chứng một bên cơ thể
Ở giai đoạn đầu tiên, các triệu chứng bệnh Parkinson chưa biểu hiện rõ rệt, người bệnh chỉ cảm nhận được những cơn tê và run nhẹ ở một bên cơ thể, thỉnh thoảng bị co cứng cơ. Bệnh chưa ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hằng ngày của người bệnh nên nhiều người không biết mình đang mắc bệnh hoặc chủ quan, không đến bệnh viện thăm khám, chẩn đoán.
Giai đoạn 2: Xuất hiện các triệu chứng hai bên cơ thể, còn phản xạ tư thế
Giai đoạn tiến triển tiếp theo của bệnh Parkinson thì người bệnh có thể cảm nhận các dấu hiệu rõ rệt hơn. Cụ thể, cơ ngày càng co cứng khiến người bệnh khó cử động, dáng đi thay đổi. Tay, chân và các cơ quan khác ở cả hai bên cơ thể bắt đầu run, lắc nhiều hơn. Gương mặt người mắc bệnh Parkinson ở giai đoạn 2 ít có biểu cảm do cơ căng cứng, không thể hiện cảm xúc trên mặt.
Tùy thuộc vào từng người bệnh mà thời gian tiến triển bệnh từ giai đoạn 1 đến giai đoạn 2 kéo dài từ vài tháng đến vài năm.
>>> Xem ngay: Tại sao bệnh viêm cột sống dính khớp khó điều trị?
Giai đoạn 3: Giảm phản xạ vận động, khó giữ thăng bằng
Trong giai đoạn 3 của bệnh Parkinson thì người bệnh bắt đầu gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày. Cụ thể, người bệnh khó giữ được thăng bằng, dễ té ngã khi đang thực hiện các công việc, sinh hoạt hằng ngày. Ở giai đoạn này, triệu chứng run lắc ngày càng nghiêm trọng hơn.
Tuy nhiên, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời thì các triệu chứng bệnh Parkinson giai đoạn 3 vẫn được cải thiện và giảm thiểu đáng kể.
Giai đoạn 4: Hạn chế vận động, chỉ di chuyển được một đoạn ngắn
Bước vào giai đoạn 4 của bệnh Parkinson, người bệnh không còn khả năng thực hiện các vận động sinh hoạt hằng ngày do cơ căng cứng. Các vận động được thực hiện vô cùng chậm chạp, người bệnh cũng chỉ đứng được trong một thời gian ngắn. Ngoài ra, ở giai đoạn này, người bệnh gặp nhiều khó khăn khi di chuyển, chỉ đi được một đoạn ngắn và cần nhiều hỗ trợ, chăm sóc từ những người thân xung quanh.
Giai đoạn 5: Không thể tự đi lại
Giai đoạn 5 được xem là giai đoạn nghiêm trọng nhất của bệnh. Bệnh nhân có những biểu hiện như tay chân run nhiều, cơ bắp căng cứng, không thể tự đi lại. Hầu hết các trường hợp người bệnh Parkinson ở giai đoạn 5 đều nằm liệt giường hoặc cần đến xe lăn, phụ thuộc hoàn toàn vào người thân. Lúc này, các loại thuốc điều trị cũng ít còn tác dụng.
Đối tượng nào nguy cơ bị bệnh Parkinson?
Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc bệnh Parkinson. Tuy nhiên, các nghiên cứu và thống kê dựa trên nhóm người mắc bệnh cho thấy, hầu hết người bệnh đều trên 60 tuổi và phần lớn là nam giới.
Tỷ lệ người mắc bệnh Parkinson dưới 50 tuổi là 1/10, tức cứ 10 người bệnh thì mới có 1 người dưới 50 tuổi.
Cách phòng ngừa bệnh Parkinson
Hiện nay, chưa có phương pháp phòng ngừa bệnh Parkinson do chưa thể xác định được nguyên nhân chính xác dẫn đến bệnh. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, việc tăng cường sức khỏe não bộ và sớm tầm soát các bất thường thần kinh có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson.
Một số biện pháp có thể áp dụng như:
- Bổ sung các loại thực phẩm, đặc biệt là hoa quả giàu flavonoid.
- Thường xuyên tắm nắng để bổ sung vitamin D.
- Uống trà xanh hay cà phê giúp bổ sung caffeine hóa giúp ngăn độc tố xâm nhập và giết chết tế bào thần kinh.
- Thường xuyên vận động, tập thể dục.
- Hạn chế tiếp xúc với môi trường có hại, các hóa chất như thuốc trừ sâu.
>>> Xem ngay: Làm thế nào để nhận biết dấu hiệu rách cơ chính xác?
Dù bệnh Parkinson chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn, nhưng việc phát hiện sớm triệu chứng sẽ giúp kiểm soát tiến triển bệnh tốt hơn. Chủ động chăm sóc sức khỏe thần kinh là hành động thiết thực mỗi người nên thực hiện.
