Gãy xương là một trong những chấn thương phổ biến nhất nhưng không phải ai cũng hiểu rõ các triệu chứng của nó. Có những dấu hiệu dễ bị nhầm lẫn, khiến việc chẩn đoán và điều trị gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe xương.
Gãy xương là gì?
Gãy xương là tình trạng xương bị biến dạng, gãy đôi theo chiều dọc hoặc chiều ngang hoặc gãy thành nhiều phần. Một người có thể gặp chấn thương này ở bất kỳ khu vực nào trên cơ thể nếu chịu tác động lực quá mức. Ngoài ra, để thúc đẩy quá trình hồi phục diễn ra nhanh chóng, người bệnh nên được thăm khám bác sĩ ngay khi bị chấn thương hoặc phát hiện các dấu hiệu xương bị gãy.
Các vị trí dễ bị gãy xương
Gãy xương sườn: thường xảy ra do chấn thương ở ngực khi bị ngã, tai nạn xe cộ hoặc lúc chơi thể thao, tai nạn xe, lúc chơi thể thao, quá trình sinh mổ bác sĩ có thể phải xoay thai để đảm bảo an toàn cho trẻ sơ sinh, vô tình tạo áp lực lên xương sườn và gây gãy…
Gãy xương đòn: nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng này là ngã chống tay. Lúc này, vai va chạm mạnh trực tiếp gây gãy hoặc gián tiếp gãy trong tư thế duỗi khuỷu, dạng vai
Gãy xương cẳng tay: xuất hiện khi chịu lực trực tiếp như bị đánh, tai nạn giao thông (nguyên nhân trực tiếp), duỗi thẳng tay ra để chống khi (nguyên nhân gián tiếp)…
Gãy xương cẳng chân: xảy ra do tai nạn lao động, tai nạn giao thông, chấn thương thể thao, các bệnh lý về xương…
Triệu chứng của gãy xương
Tình trạng xương bị gãy sẽ có các biểu hiện khác nhau, tùy thuộc vào vị trí gãy, mức độ nghiêm trọng của chấn thương, tuổi tác và sức khỏe chung của người bệnh.
Khu vực gãy xương thường có một số triệu chứng đặc trưng như:
- Đau, đặc biệt là khi di chuyển hoặc chạm vào vùng bị thương
- Sưng tấy, đỏ, bầm tím ở vùng xương bị tổn thương
- Tay chân cong, xoắn, biến dạng bất thường ở vị trí gãy
- Cảm giác nóng ran ở xương hoặc khớp bị ảnh hưởng
- Chảy máu, xương nhô ra nếu đó là một vết gãy hở
- Có thể nghe thấy tiếng răng rắc khi chấn thương xảy ra
- Mất chức năng vùng bị chấn thương
Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, người bệnh sẽ cảm thấy chóng mặt, buồn nôn, ngất xỉu…
Nếu có những dấu hiệu trên, bạn cần thực hiện các bước sơ cứu gãy xương đúng trình tự ngay để tránh tổn thương nặng cho nạn nhân.
>>> Xem thêm: Thoái hóa khớp là gì? Nhận biết qua triệu chứng phổ biến
Điều trị gãy xương
Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ và vị trí của vết gãy. Bên cạnh đó, tuổi tác và tiền sử bệnh tật cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình hồi phục. Trong quá trình chữa lành, xương mới sẽ hình thành xung quanh các mảnh xương vỡ, nếu được canh chỉnh và cố định đúng cách, xương mới sẽ hình thành và kết nối với xương gãy. Do đó, nguyên tắc cơ bản trong điều trị gãy xương là sắp xếp xương gãy về đúng vị trí và cố định lại cho đến khi khỏi hẳn.
Các phương pháp điều trị gãy xương phổ biến:
- Bó bột: Bột được làm từ thạch cao hoặc sợi thủy tinh đúc, sẽ tạo thành một lớp bảo vệ cứng, bao bọc toàn bộ khu vực gãy xương. Bó bột thường được sử dụng cho những trường hợp cần bất động trong nhiều tuần
- Nẹp cố định: Thanh nẹp sẽ cố định một bên của phần xương gãy. Phương pháp này thường được dùng để điều trị gãy xương kín
- Cố định ngoài: Trong thủ thuật này, bác sĩ thường đặt định kim loại hoặc ốc vít vào phía trên và dưới xương bị gãy. Các đinh ốc này kết nối với một thanh kim loại bên ngoài da để giữ xương không bị xê dịch trong quá trình tự lành
- Kéo liên tục: Các cơ và gân xung quanh xương được tác động một lực kéo nhẹ nhàng, liên tục giúp ổn định các xương bị gãy
- Phẫu thuật mổ hở và cố định trong: Thường được dùng trong trường hợp gãy xương phức tạp. Lúc này, thông qua vết mổ, các bác sĩ sẽ trực tiếp sắp xếp, nắn lại phần xương bị gãy từ bên trong; sau đó cố định chúng lại bằng ốc vít hoặc các mảnh kim loại ngay trên bề mặt xương
- Thay khớp: Được chỉ định trong trường hợp xương bị gãy làm tổn thương nghiêm trọng phần trên của xương đùi, gãy cổ xương đùi ở người cao tuổi
- Ghép xương hay kết hợp xương: Cần được thực hiện ngay lập tức khoảng cách giữa các mảnh xương gãy quá lớn. Ngoài ra, phương pháp này có thể được chỉ định trong trường hợp chậm lành xương hoặc xương gãy không thể chữa lành
Đối với những trường hợp gãy xương nhỏ như ngón tay hoặc ngón chân… thì nắn bóp từ bên ngoài mà không cần bó bột có thể là đủ để điều trị gãy xương.
>>> Xem thêm: Tại sao đau cơ xơ hóa lại khó chẩn đoán chính xác?
Cách phòng tránh gãy xương
Thay đổi lối sống, thực hiện một chế độ dinh dưỡng lành mạnh và vận động hợp lý có thể giúp phòng ngừa gãy xương hiệu quả. Cụ thể:
Chế độ dinh dưỡng
Để tăng cường sức mạnh của xương, cần đảm bảo cung cấp cho cơ thể từ 1200 – 1500 miligam (mg) canxi và 800 -1000 đơn vị quốc tế (IU) vitamin D mỗi ngày. Canxi và vitamin D có thể được bổ sung bằng cách:
Tăng cường thực phẩm giàu canxi trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày để xương khỏe mạnh, đặc biệt là phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh. Canxi có trong các loại thực phẩm như: Sữa, sữa chua và các chế phẩm từ sữa, các loại rau lá xanh đậm…
Tăng cường vitamin D để hỗ trợ hấp thu canxi. Vitamin D có thể được tìm thấy trong ánh nắng mặt trời, các loại cá dầu và trứng…
Sinh hoạt hàng ngày
Thói quen sống và vận động cũng góp phần phòng ngừa tình trạng gãy xương:
Thực hiện các bài tập thể dục có tác dụng cải thiện khả năng chịu lực để tăng khối lượng cơ và mật độ xương như đi bộ, chạy bộ, tập tạ, bơi lội…
Thực hiện các bài tập thể dục, vật lý trị liệu để tăng cường khả năng giữ thăng bằng
Giảm nguy cơ té ngã: dọn dẹp nhà cửa ngăn nắp, sử dụng thảm chống trượt, chú ý khi đi đường, dùng dụng cụ hỗ trợ đi lại (nếu cần thiết)…
>>> Xem thêm: Làm thế nào để tăng cường sức mạnh cơ bắp hiệu quả?
Không phải triệu chứng nào cũng rõ ràng, nhưng hiểu đúng dấu hiệu gãy xương sẽ giúp bạn tránh được nhiều biến chứng. Đừng chủ quan với những cơn đau sau va chạm – đó có thể là lời cảnh báo từ cơ thể về tổn thương xương nghiêm trọng.
