Không khí ô nhiễm đã và đang trở thành "kẻ giết người thầm lặng" với những ai coi thường sức khỏe hô hấp. Từng đợt khói bụi, khí độc len lỏi vào phổi và âm thầm gây nên nhiều bệnh hô hấp nguy hiểm.

Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam

Theo bảng xếp hạng các thành phố có mức độ ô nhiễm không khí cao nhất thế giới ngày 31/10/2019 (Airvisual), tình trạng ô nhiễm không khí Hà Nội đứng thứ 16 còn TP. Hồ Chí Minh đứng thứ 53. Thời gian có nồng độ bụi mịn, siêu mịn cao thường là vào ban đêm và sáng sớm vì đó là các khoảng thời gian gió lặng cùng với nhiệt độ giảm hơn so với ban ngày càng làm cho không khí ô nhiễm không thể khuếch tán, duy trì ở mức cao.

Việc gia tăng mức độ ô nhiễm và hiện tượng sương mù quang hóa đã gây ra những ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ của con người.

Ô nhiễm không khí - Nguyên nhân gây các bệnh đường hô hấp

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) liên tục cảnh báo mối đe dọa từ ô nhiễm không khí tới sức khỏe con người. Nguồn gốc của tác nhân gây ô nhiễm không khí đến từ các hoạt động của con người như khí thải của các xe cơ giới, hoạt động công nghiệp, xây dựng cơ sở hạ tầng, nhiệt điện, lọc dầu, đốt rác thải công nghiệp, nông nghiệp, các hoạt động nấu ăn, sưởi ấm nhiên liệu.

Ô nhiễm không khí là sự xuất hiện của các loại bụi, bụi mịn, bụi siêu mịn hoặc các khí như CO, SO2, NO2. Các hạt bụi tồn tại trong không khí có vai trò quan trọng quyết định chất lượng bầu không khí. Các loại bụi mà mắt thường chúng ta có thể nhìn thấy hay cảm nhận được là các hạt bụi có kích thước lớn. Bên cạnh đó còn có các hạt bụi mịn (nhỏ hơn 1/30 đường kính sợi tóc) thì mắt thường không thể nhìn thấy hay cảm nhận lại là tác nhân gây ra các vấn đề bệnh đường hô hấp nghiêm trọng như: các phản ứng viêm đường hô hấp trên, viêm đường hô hấp dưới, tấn công sau vào mạch máu và quả tim.

Ở trẻ em và cả người lớn, khi tiếp xúc ngắn hạn hay dài hạn với ô nhiễm không khí có thể dẫn đến giảm chức năng phổi, nhiễm trùng đường hô hấp và hen suyễn nặng hơn. Bằng chứng mới nổi cũng cho thấy ô nhiễm không khí xung quanh có thể ảnh hưởng đến bệnh đái tháo đường và sự phát triển thần kinh ở trẻ em.

>>> Xem ngay: Dị ứng ảnh hưởng hô hấp thế nào? Hiểu để phòng tránh

Làm thế nào để có một lá phổi khỏe mạnh khi không khí bị ô nhiễm

Luôn đeo khẩu trang khi ra ngoài

Việc luôn mang theo khẩu trang khi ra khỏi nhà là một biện pháp quan trọng để phổi khỏe mạnh, đặc biệt trong tình hình mà không khí có thể chứa đựng các chất ô nhiễm, vi khuẩn và virus.

Ngăn chặn lây nhiễm bệnh

Khẩu trang giúp giữ lại các giọt nước bệnh nhân hô hoặc ho khi nói chuyện, ngăn chúng từ việc lây lan ra môi trường xung quanh. Điều này đặc biệt quan trọng trong thời kỳ dịch bệnh như cúm hoặc các bệnh truyền nhiễm khác.

Bảo vệ đường hô hấp khỏi chất ô nhiễm và bụi bẩn

Không khí ngoại ô thường chứa đựng các chất ô nhiễm và bụi bẩn có thể gây hại cho đường hô hấp. Khẩu trang giúp lọc bớt các hạt bụi và chất ô nhiễm từ không khí, bảo vệ đường hô hấp của bạn.

An toàn cho người nhiễm bệnh và người xung quanh

Nếu bạn hoặc ai đó trong gia đình có triệu chứng bệnh lây nhiễm, việc đeo khẩu trang có thể giảm nguy cơ lây nhiễm cho người xung quanh và giữ cho người bệnh không lây nhiễm ra môi trường.

Chống bụi và dị ứng

Trong môi trường đô thị hay nơi có nhiều bụi bẩn, việc đeo khẩu trang giúp giảm tiếp xúc với bụi và chất kích thích, làm giảm nguy cơ phát ban và các vấn đề dị ứng đường hô hấp.

>>> Xem ngay: Điều trị bệnh phổi kẽ - Giải pháp nào là tối ưu nhất?

Tăng cường hoạt động thể chất

Tăng cường hoạt động thể chất là một phương pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe đường hô hấp và phòng tránh tác động của không khí ô nhiễm. Dưới đây là một số cách tăng cường hoạt động thể chất để cải thiện sức khỏe phổi trong môi trường ô nhiễm:

Bài tập thở sâu và yoga

– Bài tập: Bài tập hít thở sâu giúp tăng cường dung tích phổi và cải thiện khả năng hít thở. Thực hiện các bài tập này đều đặn có thể giúp phòng ngừa sự giảm dung tích phổi do ảnh hưởng của không khí ô nhiễm.

– Yoga: Các động tác yoga kết hợp với việc tập trung vào hơi thở có thể cung cấp lợi ích về sự linh hoạt và sức khỏe phổi.

Những bài tập trên cần được tham khảo bới ý kiến của chuyên gia y tế để phù hợp với sức khỏe bản thân nhất.

Rèn luyện thể lực và cardio

– Rèn thể lực: Các hoạt động rèn luyện thể lực như đi bộ nhanh, bơi lội, hoặc đi xe đạp giúp cải thiện sức mạnh của cơ tim và phổi.

– Cardio: Hoạt động cardio như chạy, nhảy dây, hoặc aerobic tăng cường sức mạnh của cơ tim và tăng dung tích phổi.

Theo dõi chất lượng không khí

Theo dõi chỉ số chất lượng không khí thông qua các ứng dụng di động để quyết định thời điểm tốt nhất cho hoạt động ngoại ô.

Tránh tập thể dục ngoại ô trong những ngày mà chỉ số chất lượng không khí cao.

Tập thể dục trong nhà để phổi khỏe mạnh

Tập thể dục trong nhà bằng cách sử dụng video hướng dẫn, thiết bị tập luyện tại nhà để giảm tiếp xúc với không khí ô nhiễm nếu môi trường bên ngoài không an toàn.

Hút bụi thường xuyên

Việc sử dụng máy hút bụi thường xuyên không chỉ giúp loại bỏ bụi mà còn giảm nguy cơ nhiễm bệnh và tăng cường chất lượng không khí trong nhà. Cách để sử dụng máy hút bụi hiệu quả:

Sử dụng máy hút bụi hiện đại để phổi khỏe mạnh

Đầu tiên và quan trọng nhất, sử dụng máy hút bụi hiện đại với bộ lọc chất lượng cao. Những máy này không chỉ giúp hút sạch bụi mà còn loại bỏ chất gây dị ứng và vi khuẩn từ không khí.

Hút bụi bề mặt và lông thú cưng thường xuyên

Sử dụng máy hút bụi không chỉ trên sàn nhà mà còn trên các bề mặt khác như thảm, sofa, và giường ngủ. Hút sạch lông thú cưng giúp giảm lượng allergen và bụi trong không khí.

Tránh sử dụng chổi quét gây bụi

Chổi quét có thể làm tăng lượng bụi trong không khí khiến không gian trở nên ô nhiễm hơn. Thay vào đó, sử dụng máy hút bụi có tính năng làm sạch không khí để giảm bụi mịn.

Ngăn ngừa nhiễm trùng

Phổi sản xuất màng nước nhầy giúp làm ẩm và làm sạch đường hô hấp. Nếu nhiễm trùng xâm nhập, nó có thể làm tăng tiết màng nhầy và gây đau đớn, khó chịu, cũng như làm giảm khả năng làm sạch của màng nhầy. Việc ngăn chặn nhiễm trùng giúp duy trì chức năng bảo vệ của màng nhầy.

Nhiễm trùng có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, làm cho cơ thể trở nên yếu đuối trong việc chống lại các tác nhân gây bệnh. Bảo vệ sức khỏe phổi giúp duy trì sự cân bằng của hệ miễn dịch và làm cho cơ thể khó bị nhiễm trùng.

Sử dụng máy lọc không khí để phổi khỏe mạnh

Sử dụng máy lọc không khí là một biện pháp hiệu quả để bảo vệ phổi khỏi tác động của không khí ô nhiễm.

Loại bỏ hạt bụi và tác nhân gây ô nhiễm

Máy lọc không khí được thiết kế để loại bỏ các hạt bụi nhỏ và các tác nhân gây ô nhiễm như vi khuẩn, nấm mốc, hóa chất và các chất khác trong không khí. Điều này giúp giảm tiếp xúc của phổi với những yếu tố gây hại.

Cải thiện chất lượng không khí trong không gian nhà ở

Bằng cách làm sạch không khí, máy lọc giúp tạo ra một môi trường sống sạch sẽ và an toàn. Điều này đặc biệt quan trọng trong các thành phố có mức độ ô nhiễm cao, nơi không khí thường xuyên chứa đầy các chất gây hại.

Giảm nguy cơ các bệnh liên quan đến hô hấp

Việc hít phải không khí ô nhiễm có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như viêm nhiễm đường hô hấp, các vấn đề về tim mạch và phổi. Máy lọc giúp giảm nguy cơ này bằng cách làm sạch không khí bạn hít vào.

Bảo vệ nhóm người đặc biệt nhạy cảm

Nhóm người như trẻ em, người già và những người có vấn đề sức khỏe như hen suyễn hay bệnh phổi tăng cường bảo vệ khi sử dụng máy lọc không khí. Điều này giúp giảm nguy cơ bị tổn thương do tác động của không khí ô nhiễm.

Tránh hút thuốc lá và khói thuốc để phổi khỏe mạnh

Ngừng hút thuốc là quyết định quan trọng để bảo vệ sức khỏe phổi. Hỗ trợ từ chuyên gia hoặc nhóm hỗ trợ có thể giúp.

Tránh tiếp xúc với khói thuốc thụ động, nơi có thể gây hại cho đường hô hấp để phổi khỏe mạnh.

>>> Xem ngay: Dấu hiệu khó thở và cách xử lý đúng cách tại nhà

Không khí sạch không chỉ là quyền sống mà còn là yếu tố sống còn với sức khỏe phổi. Trước sự đe dọa của ô nhiễm không khí, mỗi người cần chủ động bảo vệ mình để ngăn ngừa bệnh hô hấp nguy hiểm.