Trong thế giới hiện đại đầy áp lực, nhiều người gặp phải các triệu chứng tiêu hóa bất thường mà không biết nguyên nhân. Đừng xem nhẹ những biểu hiện này vì đó có thể là cảnh báo từ hội chứng ruột kích thích, một căn bệnh ngày càng phổ biến.
Hội chứng ruột kích thích là gì?
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là rối loạn tiêu hóa mạn tính, gây đau bụng, rối loạn thói quen đại tiện như tiêu chảy, táo bón hoặc xen kẽ cả hai, kèm theo cảm giác đầy hơi, chướng bụng và khó chịu vùng bụng. Bệnh không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng chất lượng sống, điều trị chủ yếu bằng thay đổi lối sống và kiểm soát triệu chứng.
Hội chứng ruột kích thích được chia thành 4 loại dựa trên các triệu chứng của người bệnh. Phương pháp điều trị cũng theo đó mà thay đổi cho phù hợp:
- Hội chứng ruột kích thích thể táo bón (IBS-C)
- Hội chứng ruột kích thích thể tiêu chảy (IBS-D)
- Hội chứng ruột kích thích thể hỗn hợp (có cả tiêu chảy và táo bón) (IBS-M)
- Hội chứng ruột kích thích không xác định (IBS-U)
Triệu chứng hội chứng ruột kích thích
Triệu chứng đặc trưng của hội chứng ruột kích thích là đau bụng tái phát. Tình trạng đau này có liên quan đến việc đi tiêu, thay đổi thói quen đi tiêu và tính chất phân. Các dấu hiệu lâm sàng ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh, gây bất tiện trong sinh hoạt, ăn uống và suy giảm sức khỏe.
Người bệnh cần lưu ý rằng những triệu chứng này có thể tái phát theo chu kỳ không đều. Và các triệu chứng sẽ bị kích thích nặng hơn khi người bệnh ở trong trạng thái căng thẳng kéo dài hoặc tiêu thụ các thực phẩm không đảm bảo chất lượng, gây dị ứng cho cơ thể.
Đau bụng
Đau bụng: Đau không có đặc điểm gì cụ thể, không có vị trí nhất định, đau dọc khung đại tràng, đau nhiều hơn sau khi ăn hoặc đôi khi chưa ăn xong đã có cảm giác đau, khi ăn thức ăn lạ, thức ăn để lâu. Đau thường vào buổi sáng, có thể giảm đau sau đi tiêu. Kiểu đau có thể mơ hồ, không liên tục, người bệnh sẽ gặp những cơn đau quặn, đau từng cơn hoặc âm ỉ do sự rối loạn ruột và tăng nhu động ruột gây ra. Cơn đau tái phát với tần suất phải ít nhất 1 lần trong tuần và kéo dài trong 3 tháng gần đây nhất.
Táo bón hoặc tiêu chảy
Dựa vào tính chất phân mà người ta phân loại hội chứng ruột kích thích thể táo bón hay tiêu chảy. Táo bón là tình trạng đi tiêu < 3 lần/ tuần, tiêu chảy là đi tiêu >= 3 lần/ ngày, kèm theo hình dạng phân thay đổi từ cục, đặc đến nhầy mềm, lỏng nước. Cần lưu ý rằng phân không bao giờ có lẫn máu, nếu có máu phải nghĩ đến những bệnh lý thực thể tại đường ruột.
Dấu hiệu khác
Những dấu hiệu lâm sàng khác của hội chứng ruột kích thích gồm:
Chướng bụng, đầy hơi
Chuột rút
Mệt mỏi
Đau mỏi cơ
Rối loạn giấc ngủ
Cảm giác đi tiêu không hết phân
Trung tiện nhiều
Dấu hiệu báo động
Các dấu hiệu sau được xem là dấu hiệu báo động, không thể chủ quan mà cần tầm soát những bệnh lý thực thể tại đường tiêu hóa:
Khởi phát triệu chứng sau 50 tuổi
Có máu trong phân
Sút cân ngoài ý muốn
Sờ thấy u bụng hay trực tràng
Có các triệu chứng về đêm (đau hay tiêu chảy)
Thiếu máu
Sốt
Báng bụng
Tiền sử gia đình ung thư đại tràng/ bệnh viêm ruột mạn
Ai có nguy cơ mắc bệnh ruột kích thích?
Bệnh ruột kích thích có thể xảy ra ở mọi đối tượng thuộc bất cứ độ tuổi nào. Tuy nhiên, phổ biến hơn ở nhóm người từ 20 – 50 tuổi. Hơn nữa, phụ nữ có khả năng dễ bị hội chứng ruột kích gấp đôi nam giới.
Những nguyên nhân khiến bạn tăng nguy cơ bị hội chứng ruột kích thích:
Thường xuyên bị căng thẳng, lo lắng
Gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm, rối loạn lo âu
Có bệnh sử hoặc đang bị nhiễm trùng đường tiêu hóa nặng
Có chế độ ăn uống không điều độ, không khoa học hoặc người có thói quen bỏ bữa, nhịn ăn
Người có người nhà từng bị hội chứng ruột kích thích
>>> Xem ngay: Triệu chứng của bệnh giãn phế quản nguy hiểm dễ bị bỏ qua
Điều trị hội chứng ruột kích thích
Điều trị hội chứng ruột kích thích tập trung nhiều vào chế độ ăn và dinh dưỡng, kết hợp với uống thuốc điều trị triệu chứng nổi trội và thay đổi lối sống khoa học để phục hồi và cải thiện chức năng đại tràng.
IBS có phác đồ điều trị tập trung vào các triệu chứng cụ thể mà mỗi người bệnh gặp. Vì thế, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc dựa theo triệu chứng bệnh, đồng thời, hướng dẫn người bệnh về chế độ dinh dưỡng, các chất cần bổ sung và những loại thực phẩm, các chất cần tránh do gây dị ứng nếu có.
Những loại thuốc thường được sử dụng trong quá trình điều trị hội chứng ruột kích thích gồm:
- Thuốc chống co thắt
- Thuốc điều trị tiêu chảy
- Thuốc điều trị táo bón
- Các thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ
- Thuốc an thần, giảm lo âu
- Lợi khuẩn đường ruột
Ngoài ra, người bệnh còn cần thực hiện theo chế độ ăn phù hợp, bổ sung nhiều chất xơ đến từ rau củ quả. Đồng thời, hạn chế tối đa các thực phẩm có chứa nhiều gluten như lúa mì, yến mạch, ngũ cốc. Đối với người có kết quả dị ứng với protein trong những loại thực phẩm này cần loại bỏ hoàn toàn ra khỏi thực đơn của mình.
>>> Xem ngay: Virus RSV là gì và tại sao lại nguy hiểm cho trẻ em?
Cách phòng ngừa hội chứng ruột kích thích
Cách phòng tránh hội chứng ruột kích thích tối ưu nhất hiện nay là bảo vệ sức khỏe tiêu hóa và phòng tránh tất cả các bệnh liên quan đến tiêu hóa. Nguyên nhân chính xác dẫn đến bệnh IBS vẫn chưa được xác định nên cần giữ hệ tiêu hóa ở tình trạng ổn định, hạn chế nguy cơ mắc các bệnh liên quan bao gồm hội chứng ruột kích thích.
Điều quan trọng nhất trong việc chủ động phòng tránh hội chứng ruột kích thích và các bệnh tiêu hóa khác là chế độ dinh dưỡng và thói quen sống. Những lưu ý bạn cần biết để cải thiện chất lượng dinh dưỡng trong bữa ăn:
- Hạn chế tối đa bỏ bữa ăn, ăn uống không điều độ
- Nên ăn chậm, không nên ăn quá nhanh
- Hạn chế ăn các thực phẩm cay nóng nhiều, dầu mỡ và các thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn
- Hạn chế rượu bia và đồ uống có gas
- Những loại trái cây có hàm lượng fructose cao cần ăn có kiểm soát. Không nên ăn quá 240g mỗi ngày
>>> Xem ngay: Viêm màng phổi có triệu chứng gì và cách nhận biết sớm?
Triệu chứng của hội chứng ruột kích thích có thể bị nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa thông thường. Tuy nhiên, đừng để sự chủ quan khiến sức khỏe tiêu hóa của bạn suy giảm. Chủ động thăm khám khi nghi ngờ sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn bệnh lý này.
