Thế giới nội tâm đôi khi trở thành mê cung khó thoát. Khi niềm vui và nỗi buồn giao nhau trong chớp mắt, rất có thể bạn đang đối mặt với một căn bệnh tâm lý nguy hiểm. Vậy rối loạn lưỡng cực là gì mà khiến tâm trí bị cuốn xoáy đến vậy?
Rối loạn lưỡng cực là gì?
Rối loạn lưỡng cực là một bệnh rối loạn tâm thần được đánh dấu bằng những thay đổi thất thường trong tâm trạng. Người bệnh có thể rơi vào tình trạng quá kích thích, tăng động, nhưng sau đó lại rơi vào trạng thái trầm cảm. Rối loạn lưỡng cực còn được gọi là rối loạn hưng – trầm cảm. Tâm lý bất ổn, tâm trạng lên – xuống bất thường có thể xuất hiện vài lần trong năm, hoặc vài lần trong tuần. Người mắc bệnh sẽ gặp khó khăn làm việc, duy trì mối quan hệ.
Rối loạn lưỡng cực có đặc điểm là những cơn hay các giai đoạn bệnh lần lượt thay thế nhau theo chu kỳ dưới hình thức cơn hưng cảm hoặc trầm cảm. Rối loạn gây ra những thay đổi bất thường về tâm trạng, năng lượng, mức độ hoạt động và khả năng thực hiện các công việc hàng ngày.
Triệu chứng rối loạn lưỡng cực
Dấu hiệu nhận biết của bệnh rối loạn lưỡng cực được các chuyên gia đánh giá có phần tương đồng với nhiều căn bệnh tâm lý khác. Do đó, truy tìm triệu chứng để phân biệt rối loạn lưỡng cực và trầm cảm, đặc biệt là trầm cảm của rối loạn lưỡng cực là rất cần thiết. Bệnh rối loạn lưỡng cực sẽ có 2 giai đoạn khác nhau đó là giai đoạn hưng cảm và giai đoạn trầm cảm.
Triệu chứng giai đoạn hưng cảm
Họ có thể cảm thấy phấn khích, bốc đồng, hưng phấn và tràn đầy năng lượng. Khi đó người bệnh sẽ có thay đổi như:
- Tăng động, dư thừa năng lượng, không cần ngủ, ngủ ít.
- Hứng khởi nói chuyện, nói nhanh, nói nhiều.
- Suy nghĩ lạc quan, đơn giản, quyết định liều lĩnh không tính toán về tiền bạc, công việc.
Người bệnh cảm thấy vui vẻ, tràn đầy sinh lực, rất thoải mái, sức khỏe hoàn hảo vô cùng, không cảm thấy mệt mỏi, dường như mọi sự đều tốt đẹp, vui vẻ. Người bệnh thường đánh giá cao, cảm thấy như mình có tài năng, có thể vượt mọi khó khăn, đưa ra nhiều chương trình, kế hoạch và tin tưởng vào thành công của mình.
Về mặt cảm xúc, có sự gia tăng cảm xúc, trêu chọc những người xung quanh mà không để ý hoàn cảnh xung quanh, cảm xúc dễ bị tác động, đang vui vẻ họ có thể trở nên giận dữ, kích động nhất thời do nguyên nhân bên ngoài không đáng kể (thông thường, những nguyên nhân như vậy không làm họ kích động đến vậy).
Nhịp độ tư duy tăng thể hiện qua sự xuất hiện liên tục và nhanh chóng các ý tưởng. Người bệnh nói nhiều, nói liên tục, nói đến khàn tiếng. Các câu nói thường không hoàn chỉnh vì thiếu sự tập trung, đôi lúc nói không thành câu thể hiện sự xuất hiện nhanh chóng của những ý tưởng đến nỗi họ không bắt kịp.
Chiều hướng gia tăng hoạt động, kết hợp với tự đánh giá cao và khả năng phê phán giảm khiến người bệnh tham dự vào những việc làm với nhiều nguy cơ hậu quả nghiêm trọng như đầu tư vào lĩnh vực mình không biết, tiêu xài tiền bạc vào những vật không cần thiết.
Người bệnh có thể gia tăng tình dục, tăng khẩu vị, ăn nhiều, không cảm thấy buồn ngủ.
>>> Tham khảo ngay: Tại sao giấc ngủ lại ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý?
Triệu chứng giai đoạn trầm cảm
Ngược lại với giai đoạn hưng cảm, ở giai đoạn trầm cảm, người mắc rối loạn lưỡng cực sẽ có suy nghĩ, cảm xúc tiêu cực.
- Người bệnh cảm thấy buồn vô cớ, không điều gì làm cho họ khuây khỏa hoặc vui lên được.
- Người bệnh thường đánh giá thấp bản thân, cảm giác có lỗi.
- Cách nhìn về quá khứ, hiện tại, tương lai mang màu sắc ảm đạm.
- Buồn rầu, không tin vào khả năng lành bệnh.
- Cảm giác đau khổ vì tội lỗi, nỗi buồn không giải quyết được, cảm giác bế tắc không lối thoát thường làm người bệnh có ý tưởng tự sát.
- Mất năng lượng, mất nhiệt huyết trong công việc, cơ thể suy nhược.
- Thay đổi chế độ ăn uống, chán ăn, khẩu vị giảm, có lúc bỏ ăn.
- Thay đổi giấc ngủ, khó vào giấc ngủ, ngủ hay bị thức giấc.
- Quá trình liên tưởng chậm chạp, người bệnh suy nghĩ lâu, trả lời chậm chạp, giảm khả năng tập trung chú ý.
- Hoạt động tình dục giảm, ở nữ có thể đi kèm kinh nguyệt không đều hoặc mất kinh.
>>> Tham khảo ngay: Giải pháp cải thiện tâm trạng tự nhiên và bền vững
Phương pháp điều trị rối loạn cảm xúc lưỡng cực
Hiện nay bác sĩ áp dụng nhiều phương pháp để điều trị rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Trong đó phổ biến nhất là ổn định khí sắc, dùng thuốc chống trầm cảm và tâm lý trị liệu. Có nhiều thuốc được dùng để điều trị rối loạn lưỡng cực nhưng nhìn chung được xếp vào 2 nhóm chính
Thuốc ổn định khí sắc
- Thuốc ổn định khí sắc.
- Thuốc chống loạn thần.
- Thuốc chống trầm cảm.
Tâm lý trị liệu
Phương pháp được thực hiện theo cá nhân hóa người bệnh. Bác sĩ có thể chọn đơn trị liệu hay đa trị liệu dựa trên đặc tính của từng bệnh nhân cụ thể. Từ đó giúp phát huy tối đa hiệu quả chữa bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Tâm lý trị liệu phối hợp với điều trị thuốc men và duy trì trong suốt quá trình điều trị, nhằm giúp bệnh nhân hiểu thêm về bệnh và bản thân mình, điều chỉnh hành vi và cảm xúc, qua đó quản lý bệnh và giảm những ảnh hưởng do bệnh mang lại.
Phòng ngừa rối loạn lưỡng cực
Khó có thể phòng ngừa rối loạn tâm lý, nhưng bạn có thể tự giúp mình gia tăng nguồn sức mạnh bản thân khi đối diện với thử thách cuộc sống.
- Có chế độ ăn uống khoa học, đủ chất dinh dưỡng.
- Tập thể dục đều đặn để cải thiện tâm trạng và sức khỏe.
- Có các mối quan hệ lành mạnh.
- Tăng cường tiếp xúc, trò chuyện với mọi người, tham gia hoạt động xã hội hoạt động tập thể, đi du lịch.
- Ngủ đủ giấc và không lạm dụng chất kích thích.
>>> Tham khảo ngay: Những triệu chứng rối loạn lo âu bạn cần nhận biết sớm
Rối loạn lưỡng cực không chỉ là cơn thay đổi tâm trạng, mà là lời cảnh báo khẩn cấp từ sức khỏe tinh thần. Hiểu rõ rối loạn lưỡng cực là gì là bước đầu tiên để chủ động bảo vệ bản thân và người thân khỏi căn bệnh tâm lý nguy hiểm này.
