Thực tế ảo và thực tế tăng cường khác nhau chỗ nào là câu hỏi được nhiều người quan tâm trong thời đại công nghệ số. Dù đều thuộc nhóm công nghệ mô phỏng không gian ảo, nhưng hai khái niệm này có nguyên lý hoạt động và ứng dụng thực tiễn rất khác biệt.
Thực tế ảo là gì? Thực tế tăng cường là gì?
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, hai khái niệm thực tế ảo (Virtual Reality – VR) và thực tế tăng cường (Augmented Reality – AR) đang ngày càng trở nên phổ biến. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ hai công nghệ này là gì, hoạt động ra sao và ứng dụng cụ thể như thế nào.
Thực tế ảo (VR) là công nghệ mô phỏng lại một môi trường hoàn toàn ảo do máy tính tạo ra. Người dùng khi sử dụng thiết bị VR như kính thực tế ảo sẽ bị tách biệt hoàn toàn khỏi thế giới thật và đắm chìm trong môi trường ảo do hệ thống tạo ra. Mọi hình ảnh, âm thanh, chuyển động trong VR đều được lập trình để tạo ra cảm giác như thật, khiến người dùng có thể tương tác với môi trường ảo theo thời gian thực.
Trong khi đó, thực tế tăng cường (AR) lại là công nghệ giúp bổ sung các yếu tố ảo vào thế giới thực. Thay vì đưa người dùng vào một thế giới hoàn toàn ảo như VR, AR giữ lại khung cảnh thực tế xung quanh và chèn thêm hình ảnh, âm thanh, thông tin kỹ thuật số vào đó thông qua camera, smartphone hoặc kính AR. Nhờ vậy, người dùng có thể vừa nhìn thấy thế giới thực, vừa tương tác với các đối tượng ảo được chèn vào.
Một ví dụ đơn giản để hình dung là khi bạn chơi một game thực tế ảo, toàn bộ bối cảnh từ đầu đến cuối đều do máy tính dựng lên, như một thế giới game hoàn chỉnh. Còn nếu bạn chơi một game AR như Pokémon GO, bạn vẫn nhìn thấy cảnh vật xung quanh như công viên, đường phố, nhưng các nhân vật ảo như Pikachu hay Charmander lại xuất hiện ngay trên màn hình như đang ở đó thật sự.
Cả VR và AR đều mang lại những trải nghiệm thị giác mới mẻ và độc đáo, nhưng cách mà chúng kết nối với người dùng và thế giới xung quanh lại hoàn toàn khác biệt.
So sánh sự khác nhau giữa thực tế ảo và thực tế tăng cường
Mặc dù có điểm chung là mang đến trải nghiệm tương tác số, thực tế ảo và thực tế tăng cường vẫn có rất nhiều điểm khác nhau về bản chất công nghệ, thiết bị hỗ trợ, mức độ tương tác và ứng dụng thực tiễn.
Về môi trường trải nghiệm, VR tạo ra một thế giới hoàn toàn ảo, tách biệt khỏi thế giới thật. Người dùng khi đeo thiết bị VR sẽ bị “cách ly” khỏi môi trường xung quanh để hoàn toàn tập trung vào trải nghiệm trong thế giới ảo. Ngược lại, AR lại lấy thế giới thực làm nền tảng chính, chỉ thêm vào các lớp thông tin kỹ thuật số để tăng tính tương tác và cung cấp thêm nội dung trực quan.
Xét về thiết bị sử dụng, VR đòi hỏi người dùng phải có kính thực tế ảo chuyên dụng như Oculus Rift, HTC Vive hay PlayStation VR, cùng với máy tính cấu hình cao hoặc máy chơi game tương thích. Trong khi đó, AR có thể hoạt động dễ dàng hơn thông qua smartphone, tablet hoặc các loại kính thông minh như Microsoft HoloLens hay Apple Vision Pro.
Mức độ tương tác của người dùng trong VR thường cao hơn nhờ khả năng mô phỏng toàn diện mọi chuyển động, cảm xúc, thậm chí phản hồi xúc giác. Tuy nhiên, người dùng lại bị giới hạn trong không gian nhỏ và dễ mất phương hướng. Ngược lại, AR linh hoạt hơn khi cho phép người dùng di chuyển trong môi trường thật, tương tác trực tiếp với cả vật thể thật lẫn vật thể ảo mà không gây cảm giác tách biệt.
Về ứng dụng thực tế, VR thường được dùng trong lĩnh vực giải trí như trò chơi, điện ảnh, mô phỏng huấn luyện như bay thử, lái xe, khám phá vũ trụ... Nhờ khả năng tái hiện không gian sống động, VR là công cụ tuyệt vời để mô phỏng các tình huống nguy hiểm hoặc khó tiếp cận. Trong khi đó, AR đang chứng tỏ thế mạnh trong các lĩnh vực như giáo dục, thương mại điện tử, y tế và du lịch. Nhờ khả năng kết hợp thế giới thật và ảo, AR giúp học sinh có thể quan sát mô hình 3D, bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác hơn, hay khách hàng có thể thử sản phẩm ngay tại nhà.
Một điểm đáng chú ý là chi phí triển khai VR thường cao hơn AR do yêu cầu phần cứng phức tạp hơn. Ngược lại, AR dễ tiếp cận hơn với đại đa số người dùng thông qua điện thoại thông minh, điều này giúp AR trở nên phổ biến hơn trong các ứng dụng đời sống hàng ngày.
Ngoài ra, trải nghiệm cảm xúc cũng có sự khác biệt rõ ràng. VR mang lại cảm giác đắm chìm sâu, phù hợp với các trải nghiệm giải trí kéo dài, trong khi AR lại tạo cảm giác gần gũi, dễ dàng tích hợp vào các hoạt động thực tế, tăng hiệu quả công việc và học tập.
Tóm lại, dù cùng thuộc nhóm công nghệ mô phỏng tương tác, nhưng thực tế ảo và thực tế tăng cường lại khác nhau rõ rệt về cách hoạt động, trải nghiệm người dùng và ứng dụng. Việc lựa chọn sử dụng VR hay AR phụ thuộc vào mục đích, nhu cầu cũng như thiết bị sẵn có của người dùng.
Qua bài viết, bạn đã hiểu rõ thực tế ảo và thực tế tăng cường khác nhau chỗ nào. Việc nắm được sự khác biệt này giúp bạn lựa chọn đúng công nghệ phù hợp với mục tiêu học tập, giải trí hoặc kinh doanh trong kỷ nguyên số đầy biến động hiện nay.
Tham khảo ngay: Xe tự lái hoạt động thế nào qua các cảm biến và thuật toán
Tham khảo ngay: Web3 có khác gì Web2 và lý do khiến Internet đang thay đổi
