Trong môi trường lao động nhiều bụi bẩn, nguy cơ mắc bệnh bụi phổi đang tăng cao. Tuy nhiên, nhiều người lại bỏ qua các triệu chứng phổi quan trọng khiến sức khỏe hô hấp bị tổn hại nặng nề mà không hề hay biết.
Bệnh bụi phổi là gì?
Bệnh bụi phổi (tiếng Anh là Pneumoconiosis) là một trong nhóm bệnh lý phổi kẽ do hít phải một số loại bụi làm tổn thương phổi. Bệnh thường gặp phải ở nơi làm việc nên còn được gọi là bệnh phổi nghề nghiệp.
Đây là tình trạng tích tụ bụi bẩn trong nhiều năm trong phổi và tiến triển thành bệnh. Khi phổi của người bệnh không thể loại bỏ tất cả các hạt bụi này sẽ dẫn đến tình trạng viêm phổi, có thể gây ra các mô sẹo. Bệnh cũng gây tổn thương các mạch máu và túi khí trong phổi, khiến các mô bao quanh túi khí và đường dẫn khí trở nên dày hơn, cứng hơn. Tình trạng này được gọi là bệnh phổi kẽ, lúc này người bệnh có thể gặp các triệu chứng khó thở nặng hơn.
Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh bụi phổi
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh bụi phổi có xu hướng không đặc hiệu và có thể trùng lặp với các bệnh phổi khác như viêm phế quản mạn tính, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Nhìn chung, các triệu chứng bạn có thể gặp bao gồm:
- Ho kéo dài;
- Ho có đờm;
- Cảm thấy khó thở;
- Giảm khả năng gắng sức;
- Ho đờm màu đen ở bệnh bụi phổi của công nhân than.
Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh bụi phổi
Bệnh bụi phổi amiăng có thể liên quan đến tràn dịch màng phổi, u trung biểu mô ác tính và ung thư biểu mô phế quản. Các biến chứng quan trọng nhất là xơ phổi và bệnh ác tính màng phổi.
Bệnh bụi phổi silic có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như ung thư biểu mô hoặc bệnh lao. Những đối tượng mắc bệnh bụi phổi của công nhân than cũng có nguy cơ bệnh lao cao hơn. Việc hít phải bụi than cũng liên quan đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và tăng tỷ lệ tử vong ở người bệnh.
Suy hô hấp tiến triển.
Suy tim do áp lực bên trong phổi.
Điều trị bệnh bụi phổi
Không có phương pháp điều trị nào có thể giúp loại bỏ các hạt bụi trong phổi của bạn. Cách điều trị hiện có chủ yếu giúp cho phổi của bạn tiếp tục hoạt động, kiểm soát các triệu chứng của bạn và ngăn ngừa bệnh trở nên tồi tệ hơn.
Đầu tiên, bạn có thể cần ngừng làm việc trong môi trường phơi nhiễm. Nếu bạn có hút thuốc lá, bác sĩ có thể khuyên bạn ngừng hút thuốc, hoặc tránh tiếp xúc với khói thuốc để cải thiện sức khỏe của phổi.
Các loại thuốc hít có thể được bác sĩ kê đơn để giúp bạn giảm triệu chứng bệnh, bao gồm:
Thuốc giãn phế quản: Các thuốc hít giãn phế quản có thể giúp giãn đường thở của bạn, khiến bạn hít thở dễ dàng hơn.
Corticosteroid dạng hít: Việc sử dụng corticosteroid hít có thể giúp giảm viêm đường thở.
Một số liệu pháp khác có thể sử dụng để điều trị như liệu pháp oxy khi bạn có giảm oxy máu. Bạn có thể sử dụng oxy qua ngạnh mũi hoặc mặt nạ, việc cung cấp oxy có thể thông qua bình chứa hoặc một số thiết bị khác.
Các phương pháp phục hồi chức năng phổi có thể giúp ích trong việc cải thiện triệu chứng cũng như khả năng gắng sức của bạn.
Bên cạnh đó, trong bối cảnh bệnh ở giai đoạn cuối, người bệnh bụi phổi có thể là đối tượng được cấy ghép phổi.
>>> Xem ngay: Phương pháp điều trị viêm mũi dị ứng được khuyên dùng
Chế độ sinh hoạt & phòng ngừa bụi phổi
Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của bệnh bụi phổi
Không có cách chữa trị bệnh bụi phổi và tiên lượng bệnh là xấu khi ở giai đoạn xơ hoá. Để hạn chế diễn tiến bệnh, bạn có thể thực hiện các việc sau:
Điều quan trọng bạn cần lưu ý là nên tránh tiếp xúc thêm với các yếu tố gây bệnh.
Bạn cũng cần bỏ thuốc lá nếu đang sử dụng thuốc lá.
Các phương pháp phục hồi chức năng phổi tại nhà hoặc ở cộng đồng có thể điều trị các triệu chứng, giúp tăng cường khả năng gắng sức.
Ăn nhiều bữa nếu bụng no khiến bạn khó thở.
Bạn có thể tập thở, tập thể dục cường độ thấp hoặc cường độ cao, rèn luyện sức bền và sức mạnh dưới sự hướng dẫn của chuyên gia. Ngủ đủ giấc.
Tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm và vắc xin phế cầu để bảo vệ phổi.
Phòng ngừa bệnh bụi phổi
Cách phòng ngừa bệnh bụi phổi là sử dụng các thiết bị bảo hộ như đeo mặt nạ chống độc khi làm việc ở môi trường có nguy cơ tiếp xúc với các loại bụi. Việc đeo mặt nạ bảo hộ có thể giúp ngăn chặn hít phải các loại bụi mịn.
Bạn cũng nên tránh việc tiếp xúc với bụi amiăng tại nhà bằng cách kiểm tra nhà của mình, đặc biệt nếu bạn sở hữu một ngôi nhà cũ, các miếng amiang cách nhiệt xuống cấp cần được loại bỏ hoặc đóng gói một cách an toàn.
Hút thuốc lá cũng có thể làm trầm trọng thêm tác hại của bệnh bụi phổi, do đó bạn nên bỏ thuốc nếu có hút thuốc và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá.
Chụp X-quang ngực và khám sức khỏe định kỳ.
Tiêm vắc xin cúm hàng năm: Cúm là nguyên nhân phổ biến gây viêm phổi. Do đó, viêm vắc xin cúm hàng năm có thể giúp ngăn ngừa cả cúm và viêm phổi.
Tiêm vắc xin phòng ngừa viêm phổi do phế cầu khuẩn: Viêm phổi do phế cầu khuẩn là do vi khuẩn lây lan từ người sang người. Bệnh có thể gây viêm tai giữa, viêm phổi, nhiễm trùng huyết và viêm màng não. Vắc xin có thể phòng ngừa được ở cả người lớn và trẻ em.
>>> Xem ngay: Không khí ô nhiễm ảnh hưởng đến phổi như thế nào?
Việc hiểu rõ triệu chứng của bệnh bụi phổi sẽ giúp người lao động kịp thời phòng tránh và điều trị sớm. Đừng để sức khỏe hô hấp bị hủy hoại chỉ vì chậm trễ trong việc lắng nghe những tín hiệu từ cơ thể.
