Không ít người lặng lẽ sống cùng hội chứng tự kỷ mà không hề hay biết. Tự kỷ người lớn tồn tại âm thầm với những dấu hiệu tinh vi, dễ bị nhầm lẫn. Nhận diện đúng sẽ giúp can thiệp kịp thời, bảo vệ sức khỏe tâm lý lâu dài.
Tự kỷ là gì?
Tự kỷ, hay còn gọi là rối loạn phổ tự kỷ (ASD – Autism Spectrum Disorder), là một nhóm các rối loạn phát triển thần kinh xuất hiện từ sớm trong tuổi thơ và kéo dài suốt đời. Những người mắc tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc giao tiếp và tương tác xã hội, cũng như thể hiện các hành vi lặp đi lặp lại. Tự kỷ không chỉ ảnh hưởng đến trẻ em mà còn có thể xuất hiện ở người lớn, mặc dù các triệu chứng có thể thay đổi theo độ tuổi.
Tự kỷ phổ biến trên toàn thế giới và không phân biệt giới tính, chủng tộc hay tầng lớp xã hội. Nguyên nhân gây ra tự kỷ vẫn chưa được xác định chính xác, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy rằng các yếu tố di truyền và môi trường đều có vai trò trong sự phát triển của bệnh.
Dấu hiệu tự kỷ ở người trưởng thành
Giao tiếp:
- Người mắc chứng tự kỷ có thể tiếp thu chậm, học tập kém hoặc ít nói chuyện. Có tới khoảng 40% người bị chứng tự kỷ sẽ không bao giờ nói chuyện.
- Họ khó có thể tự mình bắt đầu một cuộc trò chuyện, những người mắc chứng tự kỷ rất khó khăn để tiếp tục duy trì một cuộc trò chuyện, sau khi đã bắt đầu cuộc trò chuyện với người đối diện.
- Họ thường rập khuôn máy móc và hay lặp đi lặp lại việc sử dụng ngôn ngữ. Những người bị tự kỷ thường sẽ có biểu hiện lặp lại nhiều lần một từ hay là cụm từ mà họ đã nghe nói trước đây.
- Họ thường gặp khó khăn để có thể hiểu được hết được ý nghĩa của các câu nói ẩn ý mà người khác nói. Ví dụ, một người khi mắc chứng tự kỷ có thể sẽ không hiểu được rằng ai đó đang muốn tỏ ra vui vẻ, hay hài hước.
Quan hệ xã hội:
- Người tự kỷ gặp các vấn đề trong khi phát triển các kỹ năng giao tiếp xã hội, cụ thể là về nét mặt của họ thiếu sự biểu cảm và tư thế cơ thể của họ không được tự nhiên.
- Họ không thể thiết lập tình bạn và hòa đồng với những người cùng trang lứa.
- Người tự kỷ gặp phải khó khăn trong việc quan tâm, hay chia sẻ, hưởng thụ các lợi ích, thành tựu đạt được với những người khác.
- Thiếu sự đồng cảm với bất kỳ ai. Những người mắc chứng tự kỷ có thể sẽ gặp phải các khó khăn trong việc thấu hiểu và chia sẻ cảm xúc của người khác, chẳng hạn như là đau lòng hoặc buồn rầu.
>>> Tham khảo thêm: Những triệu chứng rối loạn lo âu bạn cần nhận biết sớm
Hành vi và thói quen:
- Người mắc chứng tự kỷ chỉ đặt sự tập trung vào một bộ phận cụ thể nào đó của các món đồ quen thuộc, chẳng hạn như là bánh xe trên một chiếc xe, thay vì tập trung toàn bộ vào chiếc xe đó.
- Họ tỏ ra quan tâm và lo lắng về một chủ đề nhất định nào đó. Ví dụ, họ có thể bị cuốn hút bởi trò chơi điện tử.
- Rập khuôn hành vi một cách máy móc.
Khả năng điều chỉnh:
Người lớn tự kỷ có thể gặp khó khăn trong việc điều chỉnh với những thay đổi trong cuộc sống và môi trường.
Chứng tự kỷ ở người trưởng thành có thể điều trị được không?
Hiện tại, tự kỷ không có cách chữa trị hoàn toàn, nhưng có nhiều phương pháp can thiệp và hỗ trợ có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người mắc bệnh. Các phương pháp điều trị thường tập trung vào việc cải thiện kỹ năng giao tiếp, hành vi, và xã hội, bao gồm:
Trị liệu hành vi: Áp dụng các phương pháp trị liệu như ABA (Applied Behavior Analysis) để cải thiện kỹ năng giao tiếp và hành vi.
Giáo dục và đào tạo: Các chương trình giáo dục đặc biệt được thiết kế để đáp ứng nhu cầu của người tự kỷ.
Hỗ trợ y tế: Sử dụng thuốc để kiểm soát các triệu chứng liên quan như lo âu, trầm cảm, và rối loạn giấc ngủ.
Hỗ trợ gia đình: Cung cấp thông tin, tư vấn, và hỗ trợ tâm lý cho gia đình của người tự kỷ để giúp họ hiểu và đối phó với tình trạng của người thân.
>>> Tham khảo thêm: Sự thật gây sốc về rối loạn nhân cách ranh giới là gì?
Những người lớn mắc tự kỷ cần được nhìn nhận đúng và hỗ trợ kịp thời. Đừng để các dấu hiệu tự kỷ bị bỏ qua vì định kiến. Hành động sớm là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe tâm lý và nâng cao chất lượng cuộc sống.
