Viêm khớp dạng thấp là căn bệnh mãn tính gây tổn thương nghiêm trọng đến hệ thống xương khớp. Không chỉ làm suy giảm khả năng vận động, nó còn ảnh hưởng đến toàn bộ sức khỏe xương nếu không được điều trị kịp thời và đúng hướng.
Viêm khớp dạng thấp là gì?
Viêm khớp dạng thấp (RA – Rheumatoid Arthritis) là bệnh lý viêm khớp tự miễn mạn tính, do tổn thương xuất phát từ màng hoạt dịch của khớp. Đây là bệnh lý phổ biến nhiều ở nữ so với nam, thường ở độ tuổi trung niên, đi kèm với các dấu hiệu lâm sàng, cận lâm sàng rõ ràng.
Bệnh tự miễn này xảy ra khi hệ thống miễn dịch, vốn có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể chống lại sự tấn công của vi khuẩn/virus, gặp trục trặc và tấn công các mô lành trong cơ thể. Hậu quả là gây viêm bao hoạt dịch, khiến cho các khớp trở nên sưng, nóng, đỏ và đau. Người bệnh có nguy cơ tàn phế và tổn thương nhiều cơ quan khác, chẳng hạn như mắt, tim, phổi, da, mạch máu…
Bệnh này thường gây ảnh hưởng đến các khớp đối xứng trong cơ thể, chẳng hạn như cả hai tay, hai cổ tay hoặc hai đầu gối. Đây chính là điểm phân biệt bệnh lý viêm khớp RA với các loại viêm khớp khác. Nếu tình trạng viêm xuất hiện ở nhiều khớp (thông thường từ 4 – 5 vị trí) thì được gọi là viêm đa khớp dạng thấp.
Nguyên nhân gây viêm khớp dạng thấp
Đây là những căn bệnh xảy ra khi hệ thống miễn dịch thay vì bảo vệ lại quay sang tấn công màng hoạt dịch. Đây là lớp màng bao quanh khớp. Kết quả là tình trạng viêm làm dày bao hoạt dịch, cuối cùng phá hủy sụn và xương trong khớp. Các gân và dây chằng giữ khớp với nhau cũng yếu đi và căng ra. Dần dần, khớp mất đi hình dạng ban đầu và sự liên kết.
Cho đến nay, y khoa vẫn chưa tìm được lý do vì sao hay nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng viêm khớp dạng thấp, mặc dù có nhiều ý kiến cho rằng bệnh xảy ra do yếu tố di truyền. Tuy gen của bạn không trực tiếp gây bệnh, nhưng gen lại là nguyên nhân khiến bạn dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường – chẳng hạn như nhiễm một số loại virus và vi khuẩn – tác nhân gây bệnh RA.
Cách điều trị viêm khớp dạng thấp
Điều trị viêm khớp dạng thấp tập trung vào việc giảm triệu chứng, làm chậm tiến triển bệnh và ngăn ngừa các biến chứng, bao gồm cả việc sử dụng thuốc, thay đổi lối sống, vật lý trị liệu và trong một số trường hợp, phẫu thuật.
Điều trị bằng thuốc
Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARDs):
Methotrexate là thuốc đầu tay, thường được kết hợp với các DMARDs khác và steroid trong thời gian ngắn để kiểm soát các triệu chứng. Các DMARDs khác bao gồm Leflunomide, Hydroxychloroquine, và Sulfasalazine.
Thuốc sinh học:
Những loại thuốc này nhắm vào các chất hóa học cụ thể trong hệ miễn dịch, giúp giảm viêm và ngăn chặn sự tấn công vào khớp.
Thuốc giảm đau và kháng viêm:
NSAIDs và corticosteroid được sử dụng để giảm đau và viêm, nhưng cần được sử dụng thận trọng và dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
Thay đổi lối sống
Chế độ ăn uống:
Ăn uống lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng là rất quan trọng.
Tập thể dục:
Tập thể dục nhẹ nhàng, phù hợp với tình trạng bệnh giúp tăng cường sức mạnh cơ và sự linh hoạt của khớp.
Nghỉ ngơi:
Đảm bảo có đủ thời gian nghỉ ngơi để cơ thể phục hồi.
Tránh căng thẳng:
Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng, vì vậy cần tìm cách giảm căng thẳng.
Vật lý trị liệu
Tập luyện:
Giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện phạm vi chuyển động và giảm đau.
>>> Xem thêm: Triệu chứng của viêm gân là gì? Đừng bỏ qua dấu hiệu này
Các kỹ thuật khác
Có thể bao gồm chườm nóng/lạnh, nẹp khớp, hoặc các phương pháp hỗ trợ khác.
Phẫu thuật
Thay khớp:
Trong trường hợp khớp bị tổn thương nghiêm trọng, phẫu thuật thay khớp có thể được xem xét để cải thiện chức năng và giảm đau.
Cách phòng tránh viêm khớp dạng thấp
Bệnh có thể được phòng ngừa và kiểm soát nhờ những biện pháp sau:
Bỏ thuốc lá
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), hút thuốc làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh RA. Cụ thể, những người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh tăng 1,3 – 2,4 lần. Không chỉ vậy, hút thuốc còn khiến các triệu chứng của bệnh tiến triển nhanh hơn.
Duy trì cân nặng hợp lý
Những người thừa cân có khả năng tiến triển RA cao hơn. Vì thế để phòng bệnh, bạn cần giữ cân nặng ổn định bằng cách:
Tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường ngũ cốc nguyên hạt, rau và trái cây trong thực đơn. Ưu tiên protein từ cá, gà thay vì ăn nhiều thịt đỏ. Tránh thức ăn nhiều đường, muối và chất béo không tốt.
Tập thể dục đều đặn: Kết hợp các bài tập sức mạnh (như squat, tennis, cầu lông…) với những bài tập nhẹ nhàng (đi bộ, bơi lội, đạp xe…). Tập luyện sức mạnh làm giảm đáng kể sự mất xương – một biến chứng nghiêm trọng của căn bệnh viêm khớp dạng thấp, đồng thời giúp giảm đau và cứng khớp. Bạn lưu ý tránh các bài tập có tác động mạnh trong giai đoạn bùng phát (những cơn đau khớp trở nên dữ dội) để hạn chế bệnh tiến triển trầm trọng hơn.
Hạn chế tiếp xúc với các chất ô nhiễm môi trường
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra, tiếp xúc với một số chất ô nhiễm môi trường có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh RA. Vì thế, bạn hãy tránh xa amiăng và silica. Nếu môi trường làm việc bắt buộc bạn tiếp xúc với các hóa chất nguy hiểm này, hãy mặc đồ bảo hộ.
Khám và điều trị kịp thời
Khi có bất kỳ triệu chứng nào của RA, bạn cần đi khám càng sớm càng tốt. Theo CDC, việc điều trị sớm và tích cực sẽ giúp trì hoãn các tác dụng phụ của bệnh, cũng như giảm nguy cơ phát triển những tổn thương khớp nghiêm trọng sau này.
>>> Xem thêm: Làm thế nào để cải thiện tư thế cột sống hiệu quả?
Viêm khớp dạng thấp không thể xem thường, nhưng nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát triệu chứng và cải thiện sức khỏe xương bền vững. Đừng để bệnh âm thầm làm suy yếu cơ thể mỗi ngày.
