Không phải ai cũng nhận ra khi một người thân đang rơi vào vòng xoáy rối loạn ăn uống. Những thay đổi tinh vi trong thói quen và tâm lý có thể là hồi chuông báo động cho sức khỏe tâm lý đang gặp vấn đề nghiêm trọng.
Rối loạn ăn uống là gì?
Rối loạn ăn uống là một rối loạn tâm thần được định nghĩa bởi các hành vi ăn uống bất thường ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất hoặc tinh thần của một người. Hầu hết các rối loạn ăn uống liên quan đến việc tập trung quá nhiều vào cân nặng, hình dáng và thức ăn của bạn, dẫn đến các hành vi ăn uống nguy hiểm. Những hành vi này có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng cơ thể bạn nhận được dinh dưỡng thích hợp. Rối loạn ăn uống có thể gây hại cho tim, hệ tiêu hóa, xương, răng miệng và dẫn đến các bệnh khác.
Những dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn ăn uống
Một số dấu hiệu thường gặp của bệnh rối loạn ăn uống bao gồm:
- Suy nhược cơ thể, mệt mỏi, nhạy cảm với lạnh.
- Giảm ham muốn tình dục.
- Nôn mửa thường xuyên, có thể gây ra trào ngược axit hoặc sự xâm nhập của chất axit trong dạ dày vào đường thực quản, có thể dẫn đến khàn giọng không rõ nguyên nhân.
- Khô môi, rát lưỡi, sưng tuyến mang tai, rối loạn thái dương hàm.
- Ăn một lượng thức ăn lớn bất thường trong một khoảng thời gian nhất định.
- Cảm thấy tuyệt vọng, chán ghét, xấu hổ, hoặc buồn bã về hành vi ăn uống của bản thân.
- Thường xuyên ăn kiêng, sụt cân bất thường.
>>> Tham khảo ngay: Tại sao liệu pháp nói chuyện hiệu quả với trầm cảm?
Nguyên nhân dẫn đến rối loạn ăn uống
Nguyên nhân chính xác của chứng rối loạn ăn uống vẫn chưa được biết. Tuy nhiên có một vài nguyên nhân sau đây có thể dẫn đến chứng rối loạn ăn uống bao gồm:
Nguyên nhân sinh học và di truyền: Những cá nhân có tiền sử gia đình về chẩn đoán bệnh tâm thần có nhiều khả năng bản thân mắc bệnh tâm thần hơn. Ngay cả khi bệnh tâm thần có khuynh hướng không phải là chứng rối loạn ăn uống, thì chứng rối loạn ăn uống thường xảy ra cùng với các chẩn đoán như trầm cảm, lo âu hoặc các vấn đề sử dụng chất kích thích. Tiền sử bệnh của một cá nhân cũng có thể làm tăng nguy cơ rối loạn ăn uống.
Nguyên nhân tâm lý: Các yếu tố tâm lý như trải qua chấn thương, căng thẳng trong quá khứ hoặc hiện tại cũng làm tăng khả năng phát triển niềm tin hoặc thói quen ăn uống bị rối loạn. Ngoài ra, có những đặc điểm tính cách cụ thể mà nghiên cứu chỉ ra có thể làm tăng khả năng mắc chứng rối loạn ăn uống, chẳng hạn như cầu toàn, giá trị bản thân thấp, hình ảnh cơ thể méo mó hoặc bốc đồng.
Nguyên nhân môi trường xã hội: Các quan điểm xã hội mà người ta hấp thụ qua bạn bè đồng nghiệp, mạng xã hội, truyền hình/phim ảnh và văn hóa tiêu dùng cũng liên quan đến sự gia tăng phát triển của chứng rối loạn ăn uống.
>>> Tham khảo ngay: Làm thế nào để đối phó với stress mãn tính hiệu quả?
Phương pháp điều trị rối loạn ăn uống hiệu quả
Liệu pháp tâm lý
Có nhiều phương pháp điều trị dựa trên bằng chứng có thể hỗ trợ phục hồi chứng rối loạn ăn uống; nổi tiếng nhất và được sử dụng phổ biến nhất là liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), Liệu pháp Hành vi Biện chứng (DBT), và Điều trị Dựa vào Gia đình (còn được gọi là phương pháp Maudsley).
Điều trị bằng thuốc
Orlistat được sử dụng trong điều trị béo phì: Olanzapine cũng đã được sử dụng ngoài nhãn để điều trị chứng chán ăn tâm thần. Nó thúc đẩy tăng cân cũng như khả năng cải thiện các hành vi ám ảnh liên quan đến tăng cân. Hai dược phẩm, Prozac và Vyvanse đã được FDA chấp thuận để điều trị chứng cuồng ăn và rối loạn ăn uống vô độ. Các nghiên cứu cũng đang được tiến hành để khám phá các loại thuốc liền kề với ảo giác và ảo giác như MDMA, psilocybin và ketamine để điều trị chứng chán ăn tâm thần và rối loạn ăn uống vô độ.
Thói quen sinh hoạt giúp hạn chế rối loạn ăn uống
Chế độ sinh hoạt:
Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị: Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh.
Bệnh nhân cần lạc quan: Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.
Thảo luận với bác sĩ về vitamin và các khoáng chất bổ sung thích hợp để đảm bảo bạn có thể nhận được tất cả các dinh dưỡng thiết yếu;
Chọn cho mình các bài tập thể dục thể thao thích hợp và tập luyện đều đặn vừa theo khả năng của mình.
Hạn chế soi gương thường xuyên và đánh giá vóc dáng, đây có thể là nguyên nhân khiến bạn duy trì những thói quen không lành mạnh.
Chế độ dinh dưỡng:
Hạn chế việc ăn một mình sẽ khó kiểm soát chứng ăn vô độ: Tạo thói quen ăn các bữa ăn cùng bạn bè và gia đình mang đến cho bạn cơ hội được chia sẻ niềm vui và tránh những cạm bẫy của việc ăn kiêng, ăn mất kiểm soát.
Khuyến khích ăn một chế độ ăn uống cân bằng với các khẩu phần hợp lý.
>>> Tham khảo ngay: OCD là gì? Tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa trị
Nhận biết rối loạn ăn uống không đơn thuần dựa vào vẻ ngoài hay cân nặng, mà phải quan sát kỹ lưỡng sự thay đổi trong hành vi và cảm xúc. Sự thấu hiểu và hỗ trợ kịp thời sẽ mang lại hi vọng hồi phục sức khỏe tâm lý.
